سائمه سطانی
در روز هشت مارچ روز جهانی زنان، در کنار نقد اساسی بر مارکیتیسازی و مصرفیسازی این روز که از سیاستهای سرمایهداری و مارکیت است، مبدل ساختن این روز بهعنوان جشنهای مناسبتی که با کیک، بالون و موسیقی کابارهای و سرگرمکننده، همراه است. این را هم میبایست تذکر داد که آنچه پس زمینهی تاریخی این روز میگوید: تاکید بر تداوم مبارزات و مطالبات زنان است نه تقدسسازی از مقام زنان و نه هم تقلیل آن به عنوان یک روز مناسبتی مصرفی.
زمانیکه زنان مبارز تصمیم بر نامگذاری این روز بهعنوان روز جهانی برای زنان گرفتند، اساساً دال بر گستردهسازی تجمع کنفرانسی سالانه زنان در شکل جهانی آن بود.
در کنفرانس زنان سوسیالیست انترناسیونال که سالانه برگزار میشد، زنان مبارزات یکسال گذشته شان را مورد بازنگری و نتیجهگیری قرار میدادند، که این باعث شد این نشستها را در شکل گستردهتر و جهانی آن برگزار نمایند. بناً، برای انتخاب این روز، نشستهای متعددی سپری شد تا اینکه از میان روزهای تاریخی مبارزات زنان، هشت مارس را منحیث یگانه روز مشخص برای تجمع جهانی زنان و مبارزات شان انتخاب نمایند.
از این رو، این روز برای تجمع جهانی زنان، بازنگری و تاکید بر مبارزات شان پنداشته میشود نه اینکه برای زنان مقام قدسی خواسته شود. زنان دنبال قدسیت خداگونه نیستند، بلکه دنبال حق و حرمت انسانی و اساسی شاناند.
یکی از نقدهای مهم بر قدسیتگرایی این است، که حرمت “قدسی” دلبخواهی است. یعنی هر زمانی فرد بخواهد آن حرمت را بجا میآورد و هر زمانی هم بخواهد بجا نیاورد، راحت میتواند بجا نیاورد. مثلاً: حرمتگذاری مذهبیها به قدسیت خدای شان؛ هرزمانی خواستند نماز نخوانند، نمیخوانند و هرکار خلاف حکم خدای شان را انجام میدهند. بعداً هرگاه تمایلی برای جبران یافتند خیلی سطحی توبهگذاری میکنند. اینگونه است که میگوییم در قدسیتگرایی، حرمت مفهومی ندارد. در مورد قدسیتگرایی زنان در جامعه هم همینطور. هر زمانی افراد خواستند به زن حرمت بگذارند میگذارند. آنهم بیشتر با حس منتگذاری که گویا لطفی در حق آنها انجام دادهاند. ولی اکثر اوقات راحت نقض حرمت میکنند. اما آنجایی که زن از حرمت انسانی برخوردار میشود، دیگر کسی نمیتواند حرمت او را دلبخواهی انجام دهد و منت بگذارد. زیرا، عدم حرمت یا بی حرمتی انسانی، پیگرد قانونی در پی خواهد داشت.
به عبارتی کوتاه؛ وقتی از حرمت زنان حرف میزنیم لزوماً آن حرمت قدسی نیست. بلکه حرمت انسانی و سلب شده زنان است که نمیتواند افراد بهشکل دلبخواهی هر زمان خواستند آن را بجا کنند.
زنان همان طوریکه برای به زمین زدن شان اعتراض میکنند همانطور برای قدسیت ساختن شان هم اعتراض مینمایند. این حرمت قدسیتگونه در واقع کژفهمی از مسئله بهنام حرمت انسانی زنان گفته میشود.