ضیا کوهی
بعد از فرمان طالبان مبنی بر ممنوعیت دختران از آموزش؛ دختران دانشجویی که از دانشگاه‌ها فاغ التحصیل شده‌اند نمی‌توانند اسناد تحصیلی‌شان را طی مراحل کنند. به‌جای آنان، اقارب مرد شان باید اقدام نمایند. اما این کار برای دختران که از ولایات دوردست هستند مقدور نیست.
وزارت تحصیلات عالی طالبان، به تاریخ ۲۹ قوس، دختران دانشجو را از ادامه تحصیل محروم کرد. بعد از این فرمان، هیچ دانشجوی دختر حق ورود به دانشگاه‌ها و وزارت تحصیلات را ندارد. هم‌چنان دختران که قبلاً از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل شدند، نیز اجازه ندارند که اسناد فراغت تحصیل‌‌شان را طی‌مراحل کنند.
وزارت تحصیلات، در یک فرمان شفاهی به دانشگاه‌ها دستور داده که برای طی مراحل اسناد تحصیلی دانشجویان دختر باید یکی از اقارب مردشان (پدر، برادر و شوهر) اقدام نمایند.
حسنیه رضایی (اسم مستعار)، فارغ التحصیل از دانشکده روانشناسی دانشگاه کابل، باشنده ولایت غور به تاریخ ۶ حوت، در تماس با خبرنگار صدای زنان افغانستان گفت: «فرمان طالبان باعث شده است که اسنادم را نتوانم به دست آورم. به خاطری‌که هیچ یک از اقارب نزدیک‌ام در کابل نیست. طالبان خودم را اجازه نمی‌دهد که به دانشگاه مراجعه کنم». این فرمان طالبان، اکثریت دختران دانشجو را دچار مشکل نموده است. زیرا اکثر دانشجویان که در کابل مصروف آموزش هستند از ولایت‌ها می‌باشند. از سوی دیگر، به دلیل مشکلات اقتصادی اقارب آنان نیز نمی‌توانند به کابل بیایند.
حسنیه افزود: «اگر یکی از اقارب‌ام کابل بیاید به دلیل کندی در کار اداری ممکن است که بیش از یک ماه طول بکشد. در این شرایط و مشکلات اقتصادی بسیار دشوار است».
احمد الله، برای طی مراحل اسناد خواهرش که در سال ۱۴۰۰ از دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل فارغ التحصیل گردیده است به تاریخ ۷ حوت در گفت‌وگو با خبرنگار صدای زنان افغانستان می‌گوید: «ده روز است که به دنبال طی‌مراحل اسناد خواهرم هستم. تا هنوز نتوانستم به دست آوم. هیچ جایی دانشگاه را بلد نیستم. بعضی روزها از دروازده عمومی اجازه نمی‌دهد چونکه مسوول ثبت مراجعین حضور ندارد».
رضا محمدی، که خانم‌اش از دانشکده علوم اجتماعی فارغ التحصیل گردیده است می‌گوید: «یک ماه قبل به فاکولته آمدم برای گرفتن اسناد خانم‌ام. اول، مدیر تدریسی می‌گفت به غیر از اقارب (پدر و برادر) دیگران اجازه ندارند. بعداً برایم گفت که باید نکاح خط رسمی بیاورم. مجبور شدم بروم نکاح خط بگیرم. اکنون دو هفته است که بالا و پایین میدوم هنوز اسناد را نگرفته‌ام».
غلام جیلانی مرد هفتاد ساله، که دخترش از دانشگاه کابل فارغ التحصیل شده است می‌گوید: «یک‌نیم ماه است که تقریباً هر روز پوهنتون می‌آیم که دیپلوم دخترم را بگیرم. تازه امروز از پوهنتون خلاص کردم به وزارت آوردم. بعد از این همه جنجال، دیپلوم هم نداد. می‌گوید دیپلوم نیست. یک سرتفیکت را داده است». بعد از تسلط طالبان، دانشگاه‌های دولتی به هیچ یک از فارغ التحصیلان دیپلم رسمی نمی‌دهند. اما دانشجویان می‌گویند آن‌هایی که در میان طالبان واسطه داشته باشند برای‌شان دیپلوم می‌دهد، بی‌واسطه‌ها را فقط یک سرتفیکت می‌دهد و قیمت آن ۳۰۰ افغانی است.
تمام مراجعین به دانشگاه‌ها شکایت دارند که طی مراحل اسناد دختران دانشجو، آنان را با مشکلات مواجه کرده است. اکثر کسانی که به دانشگاها مراجعه می‌کنند با محیط و قوانین اداری آشنایی ندارند. از سوی دیگر، آنان از کندی کاراداری شکایت دارند که باعث مضاعف شدن مشکلات گردیده است.
