نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و منتقد سرسخت جمهوری اسلامی ایران، در حالیکه بر پشت میله‌های زندان اوین به سر می‌برد برنده جایزه صلح نوبل شد. وی متولد سال ۱۳۵۱ در ولایت زنجان ایران و دانش‌آموخته رشته فزیک کاربردی دانشگاه خمینی قزوین می‌باشد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، در تبانی با قدرت‌های سرمایه‌داری غربی به قدرت رسید تا دست گروهای سوسیالیست و کمونیست را از ایران کوتاه کند. اما این نظام سیاسی تندرو و بنیادگرا از نوع اسلام شیعی، به زودی با هم‌پیمانان غربی‌اش دچار اختلاف و خصومت شد. به گفته حسنین هیکل ژورنالیست مصری، کار به‌جایی رسید که نواب صفوی طلبه افراطی، بر سفارت آمریکا حمله کرد و آن را به آتش کشید. هم‌چنان، از همان ابتدای پیروزی انقلاب، نشانه‌هایی از دیگرستیزی و سرکوب صداهای مخالف، در جمهوری اسلامی ایران قابل رویت بود.
اکنون، ماموریت سرکوب‌گری و ستیزه‌جویی این نظام اسلامی، به‌جایی رسیده است که دختران ایران را به جرم نمایان‌شدن گیسوان‌شان به زندان می‌فرستند، سال گذشته مهسا امینی دختر ۲۲ ساله سقزی را به ضرب چماق و دنده برقی کشتند. پیامد قتل مهسا «جنبش زن، زندگی و آزادی» بود.
در این میان، نرگس محمدی فعال حقوق بشر، حقوق زنان و طرفدار دموکراتیزه‌کردن ایران، از پانزده سال به این طرف با نظام جمهوری اسلامی دست به گریبان است. این بانوی مبارز ایرانی؛ جرم جنایی، قاچاق، اختلاس و نفرت پراکنی مذهبی را ندارد. بلکه جرم وی این است که از مسئولان جمهوری اسلامی می‌خواهد که دست از سرکوب دیگر اندیشان، اقلیت‌های مذهبی و زبانی بردارد. یکی از جرم‌های که برای نرگس محمدی در نظر گرفته شده و او را مستحق زندان شدن معرفی کرده است، راه‌اندازی کمپاین لگام (لغو گام‌به‌گام اعدام) می‌باشد. جمهوری اسلامی ایران، از جمله کشورهایی است که مخالفان خویش را بر اساس دستورات فقه اسلامی و الزامات سیاسی به صورت بی‌رحمانه اعدام می‌کند.
در بیوگرافی آنلاین نرگس محمدی یادآوری شده است که وی معتقد است: «جامعه ایران با قطعیت خواهان حقوق دموکراتیک خویش است. دانشجویان، کارگران، معلمان، زنان و جوانان مطالبات مشخصی دارند و حکومت ایران ناگزیر است به آنها پاسخ دهند؛ پاسخی قانع کننده و رضایت‌بخش. این مطالبات تنها مسئله و مشکل بخش الیت جامعه نیست، بلکه خواست تمام ملت ایران است.»
اکنون نرگس محمدی، در پشت میله‌های زندان اوین به سر می‌برد و تحت شکنجه نظام تندرو و بنیادگرای جمهوری اسلامی ایران قراردارد. اما در ماورای ابحار و اقیانوس‌ها در قاره اورپا و در کشور ناروی، هیئت اهدای جایزه صلح نوبل، بعد از ماه‌ها رأی‌زنی و بحث، به این نتیجه رسید که جایزه صلح نوبل را به پاس فعالیت‌های حقوق بشری‌اش به او اهدا کند. روز (۱۴ میزان ۱۴۰۲ برابر با ۶ اکتبر) این جایزه به نرگس محمد اهدا شد.
بدون شک مبارزه کردن و اعتراض در برابر نظام‌های توتالیتر و تندرو دینی و فقهی هم‌چون جمهوری اسلامی ایران، دشوار و ترسناک است. زیرا اعتراض در برابر چنین نظام‌ها به معنای امضاکردن «امر قتل خویشتن با خون خویش به دست خویشتن» است. اما نرگس محمدی بر اساس باور و ایمان که به آزادی، برابری و دموکراسی دارد این ریسک را به جان خریده است.
نرگس محمدی مادر دو فرزند است؛ گهگاهی با احساس عاطفی زنانه به زندان‌بان‌های مذهبی‌اش نامه‌هایی نوشته است، تا آنها دشواری‌های زنان و دختران زندانی را درک کنند. وی در بخشی از نامه‌ای که به دادستان پرونده‌اش نوشته، این تکه از دل نوشته خویش را که بیانگر حال هم‌بندان و هم‌زندانیان‌اش می‌باشد درج کرده است: «تک تک ما، زن و مادریم و کودکان ما هم‌چون فرزندان شما و میلیون‌ها کودک این سرزمین هستند که نیازمند مهر و عاطفه مادری اند.» اما گوش زمام‌دازان مذهبی ایران، بدهکار چنین صداهایی نیست.
پیروزی نرگس محمدی، برای به دست‌آوردن جایزه صلح نوبل به معنای حقانیت جنبش زنان ایران، افغانستان و تمام کشورهای اسلامی است.
