نویسنده: محمد رجا
کابل، افغانستان (دهم ثور ۱۴۰۴ / ۲۹ اپریل ۲۰۲۵)، کمیته‌ی مدافعان حقوق بشر افغانستان امروز با صدور بیانیه‌یی، خودسوزی عابده، دختر جوانی از ولایت غور را که طبق گزارش‌ها برای فرار از ازدواج اجباری با یکی از اعضای طالبان دست به این اقدام زد، شدیداً محکوم کرد. این کمیته، این رویداد دردناک را که در قریه‌ی درزاب نیلی ولسوالی تیوره رخ داده، نمونه‌ی تکان‌دهنده از «خشونت ساختاری و سرکوب جنسیتی» جاری علیه زنان و دختران در افغانستان دانست.
بر اساس بیانیه، عابده به دلیل ناتوانی در فرار از فشار روانی و تهدید برای ازدواج اجباری، خود را به آتش کشید و جان باخت. کمیته تأکید کرده است که این حادثه، یک مورد استثنایی نیست، بلکه بازتابی از وضعیت وخیم زنانی است که تحت حاکمیت طالبان، با نقض سیستماتیک حقوق انسانی‌شان مواجه‌اند.
این کمیته هم‌چنین به افزایش ازدواج‌های اجباری، به‌ویژه در مناطق روستایی اشاره کرد و افزود که فرماندهان و جنگجویان محلی طالبان، بدون هیچ‌گونه پاسخگویی، زنان و دختران را به اجبار به عقد خود درمی‌آورند. در بیانیه آمده است که میلیون‌ها زن افغان که از آموزش و دست‌رسی به عدالت محروم شده‌اند و در فضای مملو از ترس زندگی می‌کنند، با آینده‌یی نامعلوم روبه‌رو هستند؛ وضعیتی که به گفته‌ی این نهاد، آسیب‌های روانی جدی به همراه دارد.
کمیته‌ی مدافعان حقوق بشر افغانستان، سکوت جامعه و نهادهای مسئول در برابر چنین وقایعی را نگران‌کننده توصیف کرد و بر نیاز فوری به حمایت و همبستگی با زنان افغان تأکید ورزید.
در این بیانیه، از نهادهای جامعه‌ی مدنی، حقوق‌دانان و فعالان حقوق بشر خواسته شده است تا موارد خشونت مبتنی بر جنسیت را به طور مداوم مستندسازی کنند، سیستم‌های حمایتی محرمانه برای زنان در معرض خطر ایجاد کنند، با استفاده از چارچوب‌های قانونی و آموزه‌های اسلامی، در مبارزه با ازدواج اجباری بکوشند و با افزایش سطح آگاهی عمومی، فرهنگ سکوت را درهم بشکنند.
کمیته هم‌چنین از جامعه‌ی جهانی، از جمله سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها و ملل متحد خواست تا قاطعانه علیه تبعیض جنسیتی و نقض حقوق بشر توسط طالبان موضع‌گیری کنند، از مدافعان حقوق زن در داخل افغانستان پشتیبانی کنند، ابتکارات حمایتی افغان‌ها را تمویل کنند و روند مستندسازی و پیگرد حقوقی عاملان را تقویت کنند. این کمیته به‌ویژه از دادگاه بین‌المللی جزایی (ICC) درخواست کرد تا عاملان جنایت‌های سیستماتیک جنسی، از جمله ازدواج‌های اجباری و قتل‌هایی مانند مورد عابده را تحت پیگرد قرار دهد.
کمیته‌ی مدافعان حقوق بشر افغانستان تأکید کرد که هرگونه عادی‌سازی روابط سیاسی با طالبان باید مشروط به تضمین‌های روشن و اجرایی برای حمایت از حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان باشد و اعلام داشت:
«شهادت عابده نباید فراموش شود. ما مدیون او و هزاران زن دیگر هستیم که صدای خود را بلند کنیم، عمل کنیم و برای عزت، امنیت و حقوق زنان افغانستان، هرگز سکوت نکنیم.»
