نویسنده: محمد رجا
بامیان، نگین تاریخ و فرهنگ افغانستان، امروز در سکوت و انزوا، شاهد روایتی تلخ از جنایات جنگی طالبان است. به نقل از رسانه‌ها، چند روز قبل افراد طالبان لوحه‌های آرامگاه کشتگان مردم سرآسیاب مرکز بامیان را شکستاندند. انگیزه‌ی طالبان برای شکستن لوحه‌ها این بوده که در آنها طالبان را به عنوان عاملان کشتار یاد کردند. چنین رفتارهای عقده‌مندانه طالبان، نه‌تنها خاطرات تلخ آن روزها را از ذهن مردم و صفحه‌ی تاریخ پاک نمی‌کند، بلکه زخم‌های کهنه را دوباره زنده می‌کند.
طالبان در دور اول حاکمیت سیاه خویش در ولایت بامیان شمار زیادی از غیرنظامیان را به قتل رساند. جنگجویان این گروه در ۱۹ جدی ۱۳۷۹، هنگام حمله به ولسوالی یکه‌ولنگ ولایت بامیان، ده‌ها پیر و جوان را با دستان بسته تیرباران کردند. خانواده‌های قربانیان می‌گویند که در آن روز سیاه، بیش از ۳۰۰ تن قتل‌عام شدند. طالبان به کشتار پیرمردان و کودکان بسنده نکردند و تا جایی که توانستند، دکان‌ها و خانه‌های مردم را به آتش کشیدند.
در جنایتی دیگر، این گروه در سال ۱۳۷۷، پس از تصرف بامیان، ۷۵ تن از مردان منطقه‌ی سرآسیاب مرکز بامیان را با دستان بسته جمع کرده و تیرباران کردند. از یک خانواده، سه تا چهار تن در آن روز کشته شدند.
اما مردم بامیان، با قلبی آکنده از درد و رنج، این خاطرات را فراموش نخواهند کرد. زنی که طعم تلخ آن رویداد خونین را چشیده، می‌گوید: «پس از آن‌که این گروه وحشی مردان ما را تیرباران کرد، یک مرد در روستا نماند و نزدیک به دو هفته اجساد شهدا در فضای باز رها شده بود.»
شاهد دیگری در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهور، در مورد این رویداد می‌گوید: «وقتی اجازه یافتیم شهدا را دفن کنیم، بسیاری از اجساد پوسیده شده بودند و سر یکی از آنان هنگام گذاشتن در قبر از بدنش جدا شد.»
یافته‌ها نشان می‌دهد که از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰، بالغ بر ۳ هزار تن از افراد ملکی هزاره و شیعه‌مذهب در بامیان توسط طالبان کشته شده‌اند.
جنایات طالبان به همین‌جا ختم نشد. در ۱۲ حوت ۱۳۷۷، دست‌کم ۲۵ تن از باشندگان روستای دشت عیسی‌خان نیز به صورت جمعی تیرباران شدند که در میان آنان ۸ تن از اعضای یک خانواده بودند.
شاهد عینی آن رویداد در مصاحبه با خبرگزاری جمهور می‌گوید: «وقتی طالبان دست و چشمان مردان آن خانواده را بستند، یکی از زنان، کودک هشت‌ماهه را آورد تا شاید طالبان به‌خاطر او، پدرش را رها کنند، اما یکی از جنگجویان طالب، میل تفنگچه را به دهان آن کودک گذاشت و شلیک کرد. پس‌ازآن، همه‌ی مردان را تیرباران کردند.»
یکی از شهروندان بامیانی می‌گوید: «پس از اشغال بامیان، ملا عبدالمنان نیازی، یکی از رهبران طالبان، در مسجد روستای تلواره سخنرانی کرد و گفت: اگر در جنگ بامیان کشته شوند، پاداشش نزد خداوند بیشتر از کشته شدن در جنگ دیگر ولایات است، و اگر ۱۲ هزاره‌ی شیعه‌مذهب را بکشند، غازی می‌شوند و بهشت بر آنان واجب است.»
ملا عبدالله سرحدی، والی فعلی طالبان در بامیان، ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر، نور فرزند ورقه، آمر حوزه‌ی دوم امنیتی، راز محمد پسر آمر خوجه، معاون حوزه‌ی چهارم امنیتی، منگل، خالگگ پای، شیرعلی دادوکی و معلم موسی‌خیل از جمله افرادی‌اند که در جنایات جنگی بامیان دست داشته و اکنون در حکومت طالبان جایگاه ویژه‌یی دارند.
این‌ها تنها گوشه‌یی از جنایات جنگی طالبان در بامیان است. جنایاتی که با شکستن لوحه‌ی آرامگاه شهدا، نه‌تنها از یادها نخواهد رفت، بلکه عزم مردم بامیان را برای دادخواهی و عدالت راسخ‌تر خواهد کرد.
