تضاد میان حقوق و احکام

نویسنده: سائمه سلطانی

ذبیح‌الله مجاهد در واکنش به تجلیل از هشت مارس گفته است که حقوق زنان در چارچوب شریعت و فرهنگ افغانی تأمین است.

سخنگوی طالبان نخستین اسلام‌گرایی نیست که از اصطلاح اشتباه «حقوق» در چارچوب اسلام صحبت می‌کند. اسلام یکی از ادیان توحیدی است که چارچوبی را برای زیستن دنیوی بندگان و پیروان اسلام ارائه می‌کند و در آن خواست‌های بندگان بر سر چگونگی ساختار آن چارچوب اجتماعی یا شیوه زیست اجتماعی در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه جعبه‌یی از قبل آماده‌شده است که سراسر آن با احکام از بالا به پایین الهی پوشانده شده است. البته منبعش را از جهان فرازمینی، آسمانی و موهومی می‌گیرد که عمدتاً تلاش بر این دارد تا بندگان را هدایت الهی نموده و آنان را برای آنچه اسلام «زندگی پس از مرگ» می‌گوید، آماده سازد.

اما حقوق منبع فرازمینی ندارد، قرارداد بشری و اجتماعی است که برحسب زمان، پیشرفت‌های فکری و نیازهای جامعه و توافقات افراد آن با هم، قابل تغییر و تحول است. برعکس احکام الهی که تحت هیچ شرایط و زمانی قابل تغییر نیستند و حتی اقدام به تغییر آن بدعت و کفر حساب می‌شود که مجازات سنگینی چون مرگ را به همراه دارد. حقوق به دنبال پویایی و اقناع افراد و گروه‌های اجتماعی است تا نظم در روابط افراد را ایجاد، تضمین و حفاظت کند و زمینه‌ی تطبیق عدالت را فراهم آورد.

بنابراین، استفاده از اصطلاح حقوق در عوض احکام اشتباه است و هردو محتوای کاملاً متفاوتی از یکدیگر دارند.

به اشتراک بگذارید: