۲۷ حوت در افغانستان به‌عنوان روز ملی خبرنگاران نام‌گذاری شده است. پیش از سقوط کشور به دست طالبان، هر سال از این روز در سراسر افغانستان، به‌ویژه از سوی نهادهای حامی رسانه‌های آزاد و وزارت اطلاعات و فرهنگ، تجلیل و گرامی‌داشت می‌شد. این روز، فرصتی بود تا بار دیگر رسالت رسانه‌ها و مسئولیت خطیر خبرنگاران یادآوری شود. البته باید افزود که پیش از حاکمیت طالبان، خبرنگاران تا حدودی به مسئولیت‌های‌شان متعهد بودند و رسانه‌ها نیز به رسالت و ارزش‌های رسانه‌یی‌شان پای‌بند. آن روزها، تجلیل از روز خبرنگار رنگ و بوی واقعی داشت.
اما با حاکمیت دوباره‌ی طالبان در آگست ۲۰۲۱، نه‌تنها رسانه‌ها وضعیت گذشته‌ی خود را حفظ نکردند، بلکه فلسفه‌ی خبرنگاری در افغانستان رنگ باخت. رسانه‌ها چهره عوض کردند و نقاب کشیدند. اکنون، رسانه‌ها در کشور به بنگاه‌های تبلیغاتی طالبان تبدیل شده‌اند و خبرنگاران، سربازان بی‌مزدی هستند که برای «هیچ» قلم می‌زنند.
اگر خوانندگان ردپای نویسنده را گم نکنند، در این‌جا به برخی از اصول رسانه و خبرنگاری اشاره شده است تا تفاوت یک رسانه‌ی واقعی با یک بنگاه تبلیغاتی روشن شود:
۱) انعکاس واقعیت‌ها: در حال حاضر، هیچ رسانه‌یی واقعیت‌های موجود افغانستان را پوشش نمی‌دهد. فقر و بیکاری، ظلم و شکنجه، شلاق و اعدام، اختطاف و تجاوز، فساد و بی‌عدالتی، تبعیض و قوم‌پرستی، رشوت و زورگیری، از واقعیت‌های تلخ کشورند. اما هیچ رسانه‌یی درباره‌ی تجاوزهای وحشتناک در زندان‌ها یا فساد مالی و اداری طالبان گزارش منتشر نمی‌کند.
۲) سوژه‌یابی: رسانه‌ها باید به دنبال سوژه بروند، پرسش‌های کلیدی بپرسند: کی؟ کجا؟ چرا؟ چگونه؟ اما در افغانستانِ امروز، این پرسش‌ها منتفی‌اند. طالبان رسانه‌ها را به‌شدت کنترل می‌کنند و خبرنگاران اجازه‌ی پوشش مستقل موضوعات را ندارند. رسانه‌ها باید خوراک خبری‌شان را از طالبان بگیرند. اگر رسانه‌یی خلاف میل طالبان کار کند، سرنوشتش مشخص است: «ممنوعیت فعالیت و زندان برای خبرنگار.»
۳) پرسش و انتقاد: رسانه با پرسش زنده است و انتقاد، اساس کار آن است؛ اما انتقاد زمانی معنا دارد که مسئولان و حاکمان، حداقلی از پاسخ‌گویی داشته باشند. رسانه‌ها باید درباره‌ی موضوعات حیاتی، مانند ممنوعیت آموزش دختران و گسترش مدارس جهادی در افغانستان، بپرسند و درباره‌ی پیامدهای آن هشدار دهند؛ اما در افغانستانِ تحت سلطه‌ی طالبان، این موضوعات جزو خطوط قرمز رسانه‌ها محسوب می‌شوند.
۴) استقلال مالی: استقلال مالی، بی‌طرفی رسانه را تضمین می‌کند؛ اما با ورود طالبان، بسیاری از رسانه‌ها به دلیل مشکلات مالی تعطیل شدند. برخی دیگر، تحت تهدید و تطمیع طالبان، مجبور به سکوت شدند. خبرنگاران که از همین راه امرار معاش می‌کردند، اکنون در بحران معیشتی به سر می‌برند. در چنین وضعیتی، رسانه‌هایی که هنوز در افغانستان فعال‌اند، در واقع از نظر محتوایی مرده‌اند و فقط جسم نیمه‌جان‌شان را به‌سختی حرکت می‌دهند.
به تعبیر دیگر، امروز خبرنگاران در افغانستان روز دارند؛ اما امنیت نه.
