نویسنده: محمد رجا
محمد امیر توسلی، خلبان نیروی هوایی دولت پیشین افغانستان که پس از سقوط کابل از ترس جان خود به ایران پناه آورده بود، روز یکشنبه ۲۸ ثور در منزل خود در منطقهی گلشهر مشهد، پس از دریافت حکم اخراج اجباری، دست به خودسوزی زد و جان باخت. این رخداد تلخ، بار دیگر پرسشهایی جدی دربارهی سیاستهای مرتبط با وضعیت پناهجویان افغانستانی در ایران و آیندهی مبهم آنان مطرح میکند.
حمیدرضا کافینیا، مدیرعامل سازمان آتشنشانی مشهد، با تأیید این رویداد اعلام کرد که نیروهای امدادی پس از دریافت گزارش آتشسوزی در ساعت ۱۲:۵۲ به محل اعزام شدند، اما شدت جراحات وارده چنان بود که تلاشها برای نجات جان او نتیجهیی نداشت.
بر پایهی گزارش منابع محلی و نزدیکان آقای توسلی، وی سالها همراه خانوادهاش و با «برگه سرشماری» در ایران زندگی میکرد؛ اما در پی سیاست جدید دولت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر پایان اعتبار این برگهها تا سال ۱۴۰۴، برگهی بازگشت اجباری به افغانستان به او ابلاغ شد؛ بازگشتی که برای او، که از تهدیدهای جانی گریخته بود، تحملناپذیر مینمود.
این حادثهی دلخراش، نهتنها پایان زندگی یک انسان، بلکه زنگ خطری است برای بازنگری در سیاستهای مهاجرتی و یافتن راهحلهایی انسانیتر و پایدارتر. سکوت جامعهی جهانی و نهادهای حقوق بشری در برابر چنین فجایع و فشارهایی که پناهجویان متحمل میشوند، پرسشبرانگیز است. آیا برگه بازگشت اجباری، حکم پایان امید و زندگی است؟ این پرسشی است که اکنون در ذهن بسیاری از پناهجویان و وجدانهای بیدار طنین انداخته است.