نویسنده: سائمه سلطانی
بعد از واگذاری قدرت به طالبان، سرنوشت زنان افغانستان با تغییرات زیاد و در عین حال منفی مواجه شده است. زنان برای کلیه نظامهای مردسالار حیثیت یک اُبژه و شی منفعل را دارد؛ بدن و تفکر آنها باید مرکز سیاستگذاری مردسالاران قرار گیرند و بعد در خدمت منافع سیاسی، جنسی و اجتماعی آنها باشند.
در چنین جامعهها زنان شبیه غنیمت جنگیاند و طالبان براساس همین تصور زنستیزانه، آنها را ملکیت تصرفشدهی خود فرض میکنند. از طرفی، در تاریخ نظام طبقاتی، همواره در انتقال یا تصرفِ قدرت، زنان مورد سوءاستفادهی گروه حاکم قرار گرفتهاند.
تغییرات قدرت در جامعه، بهویژه در شرایطی که نیروهای متخاصم مردسالار در تقابل با یکدیگر قرار میگیرند، تأثیرات عمیقی بر زنان و وضعیت جنسیتی و طبقاتی آنان دارد. در بسیاری اینگونه موارد، زنان بهعنوان یکی از آسیبپذیرترین گروهها در جامعه، از تغییرات قدرت، تأثیرات فاجعهباری را میپذیرند. چنانکه نتیجهی این مواجهه یا معامله در افغانستان، اجتماعزدایی جمعی زنان بود. تجاوز حکومتی و خانوادگی بر زنان را افزایش داد. ستم جنسیتی چه در سطح قوانین رسمی و چه در سطح اجتماعی آن ژرفا یافت. ازدواجهای اجباری، زنانهشدن فقر و زنکُشی در اشکال مختلف آن از جمله خودکشی زنان رواج یافت.
در افغانستان اکنون زنان در مرکز قربانیگیری و قربانیدهی قرار دارند؛ اما جهان و مردم افغانستان همچنان خاموشاند و هیچ یک از این رویدادهای دلخراش نتوانسته است، باعث برانگیختن واکنش جمعی آنها نسبت به این فاجعهی اندوهناک شود.
در عین حال، نگاه طالبان به زنان همان نگاهی است که دموکراسی آمریکایی و اسلام سیاسی جمهوریت به زنان داشت. بهرهبرداری سیاسی و جنسی از زنان در زمان جمهوریت همانقدر قوی بود که امروزه در نظام امارت است؛ اما به دلیلی که فعلاً اکثر مخالفان سیاسی طالبان منابع رسانهیی بیشتر را در دست دارند و همه در برابر افشای طالبان متحدند، سوءاستفاده از زنان نسبت به دورهی جمهوریت زودتر افشا میشود.
طالبان بر این باورند که مردم افغانستان حامی آمریکا و دموکراسی بودند و به همین دلیل کشتن مردان آنها جایز و غنیمتگرفتن زنان آنها دستور اسلام و شریعت محمدی است. به همین دلیل، آمار ازدواجهای اجباری و تجاوز بر زنان افزایش یافته است؛ زیرا طالبان منحیث مجریان اسلام سیاسی اعتقاد به بردهبودن جنسی و خانگی زنان غنیمت گرفتهشده از جنگ با کفار دارند.
البته طالبان نخستین اسلامگرایانی نیستند که از زنان چنین سوءاستفاده میکنند. تاریخ تمامی حکومتهای اسلامی با فتح و غنیمتگیری زنان سرزمینهای فتحشده گره خورده است.