فرزانه پناهی
در طول تاریخ درگیری‌های افغانستان، زن‌های این کشور همواره از حقوق اساسی خود محروم بوده‌اند. متأسفانه این روند همچنان در جریان مذاکرات جاری ملل متحد و گروه طالبان نیز ادامه دارد. نادیده‌گرفتن موضوع حقوق زنان در مذاکرات و نشست‌های در مورد افغانستان، می‌تواند به سرکوب و محدودیت‌های بیشتر منجر شود. درحالیکه حقوق زنان باید به عنوان موضوع اصلی و محوری در هرگونه مذاکرات و توافقات ذینفعان افغانستان مطرح باشد.
به عنوان الزام اخلاقی و قانونی، سازمان ملل متحد باید برای حفظ و ارتقای حقوق زنان در افغانستان تلاش کند و در این مذاکرات از آن دفاع کند. این سازمان به عنوان یک نهاد فراملی و متولی حفط صلح و امنیت جهانی، دارای مسئولیت اخلاقی است که از حقوق شهروندی زنان در تمام مذاکرات صلح حمایت کند. این امر ریشه در اصول و ارزش‌های بنیادین سازمان ملل مانند رعایت حقوق بشر، برابری و عدالت دارد.
بنابراین، سازمان ملل به عنوان پرچمدار این ارزش‌ها، در عمل نیز از آنها پاسداری کند. از لحاظ قانونی نیز، این الزام ناشی از تعهدات بین‌المللی سازمان ملل در اسناد حقوق بشری مانند میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و قطعنامه‌ی شورای امنیت است. با این وجود، ملل متحد موظف است تا از مشارکت و حضور زنان در تمامی مذکرات افغانستان اطمینان حاصل کند.
متأسفانه، سازمان ملل با پذیرفتن شروط طالبان برای اشتراک در نشست دوحه، در واقع حقوق زنان را نادیده گرفته است. این اقدام به معنای تعدیل از اصول اساسی سازمان ملل متحد است. زیرا یکی از اصول اساسی و مهم سازمان ملل متحد، حمایت از حقوق بشر و برابری جنسیتی است. با نادیده گرفتن موضوع حقوق زنان در این مذاکرات، سازمان ملل از این اصول مهم عدول کرده است. این اقدام سازمان ملل در تضاد با اسناد بین‌المللی حقوق بشر از جمله میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است که بر حقوق زنان و مردان تأکید دارد.
سازمان ملل متحد به عنوان نهاد فراملی مسئول حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، باید نقش محوری در معرفی و تقویت نقش زنان در این فرایند ایفا کند. اما پذیرش شروط طالبان که مانع حضور زنان در مذاکرات شده است، نشان می‌دهد که این سازمان در عمل از حقوق و مشارکت زنان افغانستانی در تصمیم‌سازی برای آینده‌ی کشورشان دفاع نکرده است.
با پذیرش اینگونه شروط طالبان که مانع حضور زنان در مذاکرات می‌شود، در واقع سازمان ملل به نوعی به تضعیف و نادیده‌گرفتن نقش و حقوق زنان در تصمیم‌گیری‌های آینده افغانستان دامن می‌زند. این امر می‌تواند به تداوم محرومیت‌های موجود برای زنان افغانستان در آینده منجر شود و آنها را بازهم از حق مشارکت در تعیین سرنوشت‌شان محروم کند.
لذا سازمان ملل موظف است که بازنگری جدی در رویکرد خود داشته و به‌جای پذیرش محدودیت‌های طالبان، از حضور و مشارکت معنادار زنان در تمام مراحل مذاکرات حمایت کند. این امر نه تنها به تضمین حقوق زنان کمک می‌کند، بلکه به ثبات و صلح پایدار در افغانستان نیز کمک خواهد کرد. به دلیل اینکه مشارکت زنان در در فرایند صلح‌سازی می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های متوازن‌تر و پایدارتر شود.
