نویسنده: مبارکه فراسو
خورخه ماریو پدرو بارگاس یوسا در ۲۸ مارس ۱۹۳۶ در شهر آریکوئیپای پرو به دنیا آمد. دوران کودکی‌اش را عمدتاً بدون حضور پدر و در کنار مادر و خانواده‌ی مادری در بولیوی گذراند. در نوجوانی به پرو بازگشت و در مدرسه‌ی نظامی تحصیل کرد؛ تجربه‌یی که بعدها الهام‌بخش نخستین رمان مهمش شد.
تحصیلات دانشگاهی‌اش را در دانشگاه ملی سن مارکوس در لیما آغاز کرد و سپس برای ادامه‌ی تحصیل به مادرید رفت. یوسا همواره به مطالعه، نوشتن، فلسفه و اندیشه علاقه داشت و به تدریج به یکی از نمادهای ادبیات مدرن آمریکای لاتین تبدیل شد.
فعالیت ادبی
بارگاس یوسا از مهم‌ترین چهره‌های «رونق ادبی آمریکای لاتین» (Latin American Boom) در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بود؛ در کنار نویسندگانی چون گابریل گارسیا مارکز و کارلوس فوئنتس. سبک او اغلب واقع‌گرایانه است، اما پیچیدگی روایی، ساختارهای غیرخطی و روایت‌های چندلایه، ویژگی‌های برجسته‌ی آثارش‌اند.
مهم‌ترین آثار
شهر و سگ‌ها (۱۹۶۳) افشای خشونت و فساد در مدرسه‌ی نظامی.
گفت‌وگو در کاتدرال (۱۹۶۹) نگاهی عمیق به دیکتاتوری و فساد سیاسی.
خانه‌ی سبز، جنگ پایان دنیا، سور بز، پسرک بد، زن سخن‌ورز از دیگر آثار شاخص او هستند.
افتخارات
جایزه‌ی نوبل ادبیات (۲۰۱۰)
جایزه‌ی سروانتس، جایزه‌ی پرینس آستوریاس، جایزه‌ی پن ناباکوف، و ده‌ها جایزه‌ی بین‌المللی دیگر.
فعالیت سیاسی
بارگاس یوسا در جوانی گرایش به چپ و سوسیالیسم داشت. او منتقد سرسخت دیکتاتوری‌های نظامی و ایدئولوژیک در آمریکای لاتین بود.
در سال ۱۹۹۰ نامزد ریاست‌جمهوری پرو شد اما در دور دوم از آلبرتو فوجیموری شکست خورد. پس از آن از سیاست رسمی فاصله گرفت، اما هم‌چنان در مقام یک روشنفکر، در مسائل اجتماعی و سیاسی جهان اظهار نظر می‌کرد.
مرگ
ماریو بارگاس یوسا در ۲۵ فروردین ۱۴۰۴ (۱۳ آوریل ۲۰۲۵) در سن ۸۹ سالگی در لیما درگذشت. علت مرگ او ذات‌الریه اعلام شد. پیکر او طبق وصیتش سوزانده شد و مراسم خاک‌سپاری به‌صورت خصوصی برگزار شد. دولت پرو درگذشت او را با اعلام روز ملی عزاداری گرامی داشت.
او به‌عنوان نویسنده‌ی بزرگ و روشنفکری متعهد به آزادی و دموکراسی در حافظه‌ی جهانی باقی خواهد ماند.
