از تاریخ ۱۱ مارچ ۲۰۲۴ تابلوی بزرگی در ترمینال عمومی قطارهای شهر زوگِ سوئیس نصب شده است. این ترمینال، مزدحمترین بخش این شهر است. جایی که تمام مسافران این شهر از آنجا سوار قطار میشوند و همچنان در آنجا پیاده میشوند. عکس دخترانی که در حملهی انتحاری به «آموزشگاه کوثر دانش» جانشان را از دست داده بودند، بخش زیاد تابلو را به خود اختصاص داده است؛ دخترانی که چادرهای سبز، سفید، سیاه و… بر سر و لباسهای رنگارنگ به تن دارند. سال ۲۰۲۰ به آموزشگاه یادشده حمله شد. در این حمله ۵۸ دانشآموز زخمی و ۲۴ دانشآموز دیگر جان باختند.
هر بینندهی این تابلو در نگاه اول، متوجه مسألهی زنان افغانستان میشود. اما در بالای تابلو و همچنین در قسمت سمت چپ، طرف پایین تابلو دو جملهی بزرگ به خط قرمز به زبان آلمانی نوشته شده است. این دو جمله مسألهی زنان را به موضوع بزرگتر، مسألهی قومیت، گره میزند. در قسمت بالای تابلو نوشته شده است: «نسلکشی هزارهها از ۱۸۹۱ الی ۲۰۲۴ جریان دارد. دیگر نباید تکرار شود». در بخش پایین تابلو نوشته شده است: «نسلکشی هزارهها به رسمیت شناخته شود و به عنوان جنایت علیه بشریت محکوم شود». در قسمت سمت راست پایین تابلو هشتک «نسلکشی هزارهها را متوقف کنید» به چشم میخورد. این هشتک سال ۲۰۲۰ توسط فعالان حقوق بشر، فرهنگیان و روشنفکران هزاره در فضای مجازی راه انداخته شده بود.
نصب این تابلو شروع یک کمپایین دامنهدار و طولانیمدت در کشور سوئیس است. عبداللّه مرادی مسئول این کامپاین در شهر زوگ سوئیس است. او در سال ۲۰۱۶ به سوئیس پناهنده شد و فعلاً در شهر زوگ- زوریخ زندگی میکند. مرادی میگوید: «این کمپاین بخش از مبارزات «ستاد مردمی هزارههای جهان» است. هدف از راهاندازی این کمپاین مخاطب قراردادن جامعه به هدف آگاهیدهی و اطلاعرسانی از اوضاع زنان افغانستان و قوم هزاره است. متأسفانه با مسلطشدن دوبارهی گروه تروریستی طالبان، هزارهها و مناطق هزارهنشین بیشتر از هرجای دیگر افغانستان مورد حمله قرار گرفته است و تبعیض بهشیوههای مختلفی بر این گروه قومی اعمال میشود».
همچنین مرادی میگوید: «ستاد مردمی هزارههای جهان، با لابیگری در پارلمانهای کشورهای میزبان تلاش دارند تا نسلکشی هزارهها به رسمیت شناخته شوند. نصب تابلوی توقف نسلکشی هزارهها بخشی از همین فعالیتها است».
این کمپاین توجه هزاران نفر را به خود جلب کرده است. صدها نفر در محل نصب تابلو رفته و حمایتخویش را از این کمپاین اعلام کردهاند. جامعهی سوئیس و رسانههای این کشور نیز این کامپاین را مورد توجه قرار دادهاند. روزنامهی «ایالت زوگ» این کمپاین را تحت پوشش قرار داده با مسئول آن مصاحبه کرده و گزارش مفصلی ارائه کرده است. در این گزارش به اهداف این کمپاین، مشکلات هزارهها، کشتار آنها و جایگاه آنان در بین سایر اقوام افغانستان پرداخته شده است. بیشترین تمرکز این روزنامه بر وضعیت زنان هزاره است که به شیوههای مختلف توسط طالبان مورد ستم، شکنجه و بدرفتاری قرار گرفتهاند. در این گزارش موارد مختلفی از رفتار و ستم طالبان بر زنان هزاره آمده است.
ماهانا جامی، خانم معترض ایرانی که در تظاهرات و گردهماییهای زیاد فعالان حقوق بشر و حقوق زنان افغانستان و ایران شرکت کرده، اینبار نیز در محل نصب تابلو رفته و حمایتش را از این کمپاین اعلام کرده است. ماهانا در صحبت با صدای زنان افغانستان گفت: «در جامعهای که کتاب خوانده نمیشود یا کمتر خوانده میشود، اعتقادات افراطی پررنگتر میشود. افراطیت چه قومی و چه دینی از اقلیتهای قومی و زنان قربانی میگیرد.
متأسفانه فرهنگی که زنان را به چشم برده نبیند در جامعهی مردسالار افغانستان تولید و توزیع نشده است. البته استثنائات در بین گروهها و اقوام افغانستان وجود داد که حداقلهای حقوق یک زن را رعایت میکنند؛ اما اینها کماند. بناءً زنان افغانستان مشکلات زیادی دارند، اما بزرگترین مشکل آنان محرومیت از آزادیهای حداقلی است. آزادی حداقلی، حق رفتن به خیابان است که طالبان از زنان افغانستان گرفته است. اعتراضات خیابانی زنان افغانستان به بیرحمانهترین شکل ممکن سرکوب شد. متأسفانه سازمانها و نهادهای حقوق بشری چشمانشان را بر روی مردم افغانستان بسته است. در جهانی که مناسبات پولی حاکم است، جان انسان افغانستانی برای نهادهای حقوق بشری هیچ ارزشی ندارد. سازمان ملل مشکلات مردم افغانستان را میبیند، اما نمیبیند و کور-اند».
پیمان قاسمی رئیس قبلی «انجمن فرهنگی افغانها در زوگ» همراه عبدالله مرادی در این کمپین همکاری میکند. او باور دارد که زنان و اقلیتهای قومی افغانستان روزگار سخت را سپری میکنند. بناء همه مسوولیت دارد تا در چنین مبارزه سهم بگیرد و از این کمپین حمایت کنند. او در صحبت با صدای زنان افغانستان میگوید: «فامیل من در شهر هرات زندگی میکند. پیش از طالبان همسر برادرم با شور و شوق درس میخواند. او با اینکه باردار بود به صنف درس میرفت؛ اما فعلاً ایشان در کنج خانه است و مصروف آشپزی و پاک کاری خانه. تمام زنان افغانستان با همسر برادرم همسرنوشتاند. آنان در چهار دیواری خانه زندانیاند. حتا اگر یک خانم تا سر کوچهی خانه برود با چندین اخطار و تهدید مواجه میشود. دختران و زنان زیادی را به بهانهی حجاب زندانی کردهاند. اصلاً مسألهی حجاب بهانه است؛ زیرا زنان و دختران افغانستان در گذشته هم حجاب داشتند و فعلاً هم دارند. مسألهی اصلی تحقیر زنان و مشخصاً تحقیر و تهدید بعضی گروههای قومی افغانستان است. طالبان با بعضی گروههای قومی دشمنی دارند. یکی از این گروهها هزارهها است. در دوران جمهوریت هزارهها یک معاون رئیسجمهوری و چهار وزیر داشتند؛ اما با به قدرت رسیدن طالبان، حتا کارمندان پایینرتبهی هزاره به صورت کتلهای از ادارات دولت بیرون انداخته شدند».
محمد نهاد سینیر (Mehmet Nihat Sener) نویسنده و فعال سیاسی کرد اهل ترکیه است. فعلا در شهر زوگ سوئیس زندگی میکند. سینیر نیز از این کمپین حمایت کرده است. صدای زنان افغانستان به همین خاطر با او مصاحبه کرده و دلیل حمایتاش را از این کمپین پرسیده است. سینیر میگوید: «من بهعنوان یک کرد میهن پرست، اومانیست، دموکرات و مدافع حقوق و آزادیهای بشر از این کمپین حمایت میکنم. تصویر زنان در وسط این پوستر قرار دارد. من بهعنوان پدر دو دختر، خودم را به مبارزه برای حقوق و آزادی زنان نزدیک میبینم. من واقعاً از مبارزات آزادیخواهانه همه زنان، چه در سرزمینم کردستان و چه در سراسر جهان، صرف نظر از مذهب، زبان و هویت قومیتی آنها حمایت میکنم. من معتقدم با سه شعار زن، زندگی و آزادی و اعتقاد به «آزادی»، همه زنان مظلوم میتوانند در یک نقطه مشترک گردهم آیند».
سینیر وضعیت سیاسی افغانستان را دنبال میکند. از آنچه که در آنجا جریان دارد اطلاع دارد. از دید او مهمترین مشکلات زنان و مردم افغانستان وجود ساختار فئودالی و حاکمیت یک نظام اسلامی ارتجاعی است که از همه به خصوص زنان و گروههای قومی قربانی میگیرد:
سلطهی ساختار فئودالی به ویژه اسلام سیاسی ارتجاعی ستم، تبعیض و کشتار بزرگی را بر زنان و اقلیتهای قومی و مذهبی تحمیل می کنند. حقوق و آزادیهای آنان به عنوان یک ارزش رو به رشد عصر ما، در حال پایمال شدن است. شرق به طور کلی و در خاورمیانه به طور خاص تمام حقوق زنان غصب شده است. آنها تقریباً هیچ حقی از تحصیل، بهداشت، سرپناه، تغذیه، کار، تشکیلات، حقوق سیاسی، اداری و فرهنگی ندارند. بدتر از آن، حتا حق حیات زنان در شرایط عادی انسانی از آنها سلب شده است. قوانین، سنتها، آداب و رسوم و سلطهیمذهبی، زنان را بهعنوان یک شی صرفاً جنسی میپذیرند.
صدای زنان از آقای سینیر در باره اینکه دولت و مردم سویس، سازمانهای حقوق بشری و سازمان ملل متحد برای حمایت از زنان افغانستان و اقلیتهای قومی و مذهی چه باید بکنند پرسیده اسست. ایشان باور دارد:
بدون شک دولت سوئیس، سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و سازمانهای حقوق بشر میتوانند کارهای زیادی انجام دهند. آزادی زنان با مداخله جادویی از آسمان به دست نمیآید. متأسفانه، دولتها در درجه اول به منافع اقتصادی خود اهمیت میدهند. به همین دلیل است که مشکل باید تقریباً در همه جا در دستور کار قرار گیرد. از تمام مردم، دولتها و سازمانهای بین المللی خواسته شود که از زنان و مردم افغانستان حمایت کنند. تحریمهای اقتصادی باید بر تمام فعالیتهای طالبان اعمال شود. ادارهای آنان به عنوان دولت به رسمیت شناخته نشود. البته باید با تمام کشورها و رژیمهایی که دست به پاکسازی قومی میزنند چنین برخورد شود. باید جنبشهای: زنان افغانستان، آذری، فارس، بلوچ و کرد راهها و روشهایی برای گرد هم آمدن پیدا کنند. همه زنان تحت ستم بدون در نظر گرفتن دین و قومیت خود میتوانند نقاط مشترکی برای مبارزه پیدا کنند. آنها باید بتوانند با حمایت زنان اروپایی فشار بیشتری بر دولتها ایجاد کنند و صدای خود را بلند کنند. چنین حرکتها با اتحاد، همبستگی، فعالیتهای مشترک و اقدامات دموکراتیک و کمپینها میتوانند به یک جنبش بین المللی موثر تبدیل شوند.
یاسمین هیرت خانم سوئیسی است. وی زبان آلمانی تدریس میکند و کارمند موسسهای ادغام اجتماعی، تمرکز روی شبکههای اجتماعی (prointegration/focus network) و همچنین مسئول پلَتفرم انجمن سوئیس برای افغانستان “CH für Afghanistan” است. او سالهاست که وضعیت افغانستان را دنبال میکند و اینبار نیز نقش فعالی در پیشبرد این کمپاین دارد. خانم هیرت در مصاحبه با «صدای زنان افغانستان» دربارهی مشکلات زنان افغانستان میگوید: در یک نگاه کلی فعلاً بزرگترین مشکل زنان افغانستان، فقدان آموزش است که آنان را از تمام فرصتها محروم میکنند. آنها فعلاً با یک واقعیت خفهکننده، دستوپنجه نرم میکنند که همانا همیشهماندن در کنج خانه است. انواع دستورات خفهکننده و خفقانآور به آنها تحمیل و تطبیق میشود. حتا یک نفسکشیدن اشتباه میتواند سبب آسیب روحی، جسمی و حتا کشتن آنها شود؛ اما همین امر در مورد تمام هزارهها اعم از زن و مرد صدق میکند. طالبان نگاه فرودست به زنان و هزارهها دارند».
صدای زنان افغانستان از خانم هیرت پرسید، تا چه حد مردم سوئیس از مشکلات مردم و زنان افغانستان اطلاع دارند، ایشان گفت: «مردم سوئیس و سایر جهان خبرهای تکاندهندهی افغانستان را میشوند؛ اما مردم رنجی را که مستقیم متوجه خودشان نیست به سرعت فراموش میکنند. بناءً من از این کمپاین حمایت میکنم تا مردم دوباره وضعیت افغانستان را به یاد بیاورند و بر روی مشکلات آن توجه و تمرکز کنند».
خانم هیرت باور دارد که در جامعه انواع ستم وجود دارد. گاهی صرفاً یک گروه مورد ستم و تبعیضهای مختلف قرار میگیرند. از دید ایشان زنان گروههای اقلیت مورد ستم، به علاوهای که مورد ستم و تبعیض جنسیتی قرار دارند، مورد ستم و نفرت قومی نیز قرار میگیرند. از دید او زنان هزاره با این مشکل روبهرو هستند. ایشان میگوید: «ممکن است زن و مرد سوئیسی بدانند که زنان در افغانستان وضعیت بسیار بدی دارند، اما احتمالاً اکثر آنها هرگز نام قوم هزاره یا حتا نسلکشی آنها را نشنیدهاند. بهویژه برای کسی که هم زن است و هم در عین حال متعلق به گروه قومی هزاره، هیچ شانسی برای داشتن یک زندگی شرافتمندانه وجود ندارد. ما میخواهیم از طریق آگاهیدهی توجه زنان و مردان سوئیس را به این واقعیت جلب کنیم که باید کاری کرد و این وضعیت قابل قبول نیست».
صدای زنان افغانستان از خانم هیرت پرسید که برای نجات افغانستان از این وضعیت، چه باید کرد؛ ایشان میگوید: «یافتن راه حل بسیار دشوار است؛ اما من از تمام مردم دنیا میخواهم که افغانستان و مردم آن را فراموش نکنند. مردم، سازمانهای مسئول، فعالان حقوق بشر و حقوق زنان بیش از هر چیز برای یافتن راهحل تلاش کنند. بلی، مشکلات بزرگ دیگری در جهان وجود دارد، اما این از رنج و سختی در افغانستان کم نمیکند. وضعیت در افغانستان بدتر از دو سال پیش است، خیلی بدتر! بناءً پیام من این است که افغانستان را فراموش نکنید!»
قرار است این کمپاین در ایالتهای مختلف کشور سوئیس ادامه پیدا کند و تابلوی یاد شده در مکانهای عمومی به نمایش گذاشته شود. از جمله این تابلو در شهر ژنو، که دفتر سازمان ملل متحد در آنجا است، نیز نصب خواهد شد.