نویسنده: آترین آشوب
تنش‌های اخیر طالبان و حکومت پاکستان پیامدهای بدی برای مهاجران افغانستانی مقیم این کشور داشته است. در پی این تنش‌ها، حکومت پاکستان عملیات گسترده‌یی را علیه مهاجران افغانستان آغاز کرده که زندگی آن‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. دست‌گیری و اخراج مهاجران، اخاذی و کاهش مدت ویزا از جمله اقداماتی است که شرایط زندگی را برای این قشر آسیب‌پذیر دشوارتر از پیش کرده است.
مهریه، زنی که سه فرزندش در منطقه‌ی رحمان‌آباد راولپندی زندگی می‌کند، از دیپورت همسرش به افغانستان می‌گوید. همسر او، که در گذشته به‌عنوان مترجم با نیروهای ناتو همکاری داشته، در یکی از رستورانت‌ها مشغول به کار بود. با وجود ارائه‌ی درخواست تمدید ویزا و داشتن مدارک لازم، توسط پولیس بازداشت و به افغانستان فرستاده شد. مهریه، که حالا تنها سرپرست خانواده است، از وضعیت اقتصادی وخیم خود و نگرانی از امنیت همسرش سخن می‌گوید. او بیم دارد که طالبان همسرش را به دلیل همکاری با نیروهای خارجی دست‌گیر و شکنجه کنند.
سراج‌الدین، مردی ۶۷ ساله، که با خانواده‌اش در آی‌جی‌پی راولپندی سکونت دارد، از زندانی شدن پسرش خبر می‌دهد. پسر او با وجود داشتن ویزای معتبر، به اتهام جعل ویزا، دست‌گیر شده است. این خانواده در حال تکمیل مراحل انتقال به یک کشور امن بود؛ اما اکنون با زندانی شدن پسر، امیدشان برای مهاجرت به کشور دیگر کمرنگ شده است.
در مناطق مختلف پاکستان، مهاجران افغانستانی از اخاذی پولیس شکایت دارند. در منطقه‌ی آی‌تین اسلام‌آباد، خانواده‌یی که شاهد عملیات دست‌گیری خانه‌به‌خانه بوده، از تجربه‌ی تلخ خود می‌گوید. این خانواده با وجود داشتن تمام مدارک قانونی، مجبور به پرداخت ۱۵ هزار روپیه‌ی پاکستانی به پولیس شدند تا از دست‌گیری و اخراج در امان بمانند.
این وضعیت درحالی ادامه دارد که پاکستان مدت تمدید ویزای افغانستانی‌ها را از شش ماه به یک ماه کاهش داده است. این اقدام، همراه با فساد گسترده و درخواست رشوه از سوی مقامات، فشار مضاعفی را بر مهاجران افغانستان تحمیل کرده است. بسیاری از خانواده‌ها برای تمدید ویزا مجبور به پرداخت رشوه‌های سنگین می‌شوند؛ مبلغی که برای یک خانواده‌ی ده‌نفری می‌تواند به هزار دلار در ماه برسد. این در حالی است که آن‌ها هم‌چنان باید با هزینه‌های روزمره‌ی زندگی مانند غذا، مسکن و خدمات بهداشتی دست‌وپنجه نرم کنند.
ترس از دست‌گیری و اخراج، مهاجران را به پنهان شدن در خانه‌های‌شان واداشته است. این خودسانسوری اجباری، به‌ویژه در میان خانواده‌هایی که معیشت‌شان وابسته به کار روزانه است، به تشدید مشکلات اقتصادی و افزایش خشونت‌های خانوادگی منجر شده است.
روند جاری اخراج و برخوردهای سخت‌گیرانه هم‌چنین نگرش عمومی مردم پاکستان نسبت به مهاجران افغانستان را تغییر داده است. فضای ضدیت با افغانستانی‌ها که پیشتر در سطح دولتی مشهود بود، اکنون به تدریج در میان مردم نیز گسترش یافته است. این تغییر نگرش، مهاجران را بیش از پیش در انزوا و بی‌پناهی فرو برده و یادآور وضعیت مشابه افغانستانی‌ها در ایران است.
اقدامات اخیر حکومت پاکستان علیه مهاجران افغانستان نه‌تنها زندگی روزمره‌ی آن‌ها را مختل کرده، بل‌که امنیت، معیشت و آینده‌ی این خانواده‌ها را در هاله‌یی از ابهام قرار داده است. ادامه‌ی این وضعیت می‌تواند پیامدهای جدی‌تری برای این قشر آسیب‌پذیر به همراه داشته باشد.
