ضیا کوهی
بعد از سلطه طالبان در افغانستان، مسئله خودکشی به ویژه خودکشی زنان و دختران در نقطهی اوج و بحرانی رسیده است. هرچند آمار دقیق در این مورد نیست زیرا برای طالبان خود کشی زنان و دختران اهمیت ندارد؛ از سوی دیگر طالبان، نشر اخبار و معلومات را به شدت سانسور میکنند. آمار پراکندهای که در شبکهها اجتماعی و رسانهها نشر میشود بیانگر حالت بحرانی است. در این گزارش چند مورد از خودکشی زنان و دختران یادآوری و نظر کارشناسان شریک میشود.
دویچه ویله، (۲۶/۱۱/۱۴۰۱) به نقل از یکی از داکتران شفاخانه حوزوی هرات که از گرفتن اسمش خودداری نموده، گزارش داد که؛ در ۹ ماه گذشته، ۱۰۶۵ مورد اقدام به خود کشی ثبت شده و اکثر آنان زنان و جوانان هستند. اما طالبان، مسئولین شفاخانهها را از شریک سازی آمار منع کرده است.
خبرگزاری رها (۱۶/۱۰/۱۴۰۱) از خودکشی یک دختر ۱۷ ساله در منطقه مالی خیل ولسوالی احمد آباد ولایت پکتیا، آژانس خبری افغان (۲۰/۹/۱۴۰۱) از خود کشی یک دختر ۱۷ ساله در روستای عبدالله خیل ولسوالی دره ولایت پنجشیر و هشت صبح (۱/۹/۱۴۰۱) از خودکشی یک دختر در ناحیه ششم شهر جلال آباد گزارش داده است.
کلید گروپ (۱/۹/۱۴۰۱) در مورد قضایای خود کشی زنان گزارش داده است. در گزارش آمده است که؛ تاریخ (۲/۸/۱۴۰۱) یک زن در ولایت غور، تاریخ (۸ عقرب) یک زن در ولایت فاریاب، تاریخ (۱۹ عقرب) یک زن در ولایت بامیان خود کشی کردهاند.
آسوکا نیوز (۱۳/۴/۱۴۰۱) از چهار مورد خود کشی در همین تاریخ گزارش داده است. یک دختر جوان در مرکز ولسوالی کلفگان تخار، یک زن جوان در شهر هرات، یک دختر ۱۷ ساله در روستای نوگنبد ولسوالی کیتی دایکندی و یک دختر ۱۸ ساله در ولسوالی دهراود ارزگان خود کشی کردند.
محمود سعیدی (اسم مستعار)، استاد جامعه شناسی دانشگاه بامیان، به تاریخ ۲۷/۱۱/۱۴۰۱، در تماس با خبرنگار صدای زنان افغانستان، در مورد خودکشی زنان گفت: «وضعیت نابهنجار اجتماعی و سیاسی، فقر اقتصادی، بیکاری، خشونتهای خانوادگی و سرکوب زنان و دختران توسط طالبان باعث شده است که زنان و دختران اقدام به خود کشی کنند. وی افزود «محدودیتهایی را که طالبان بر زنان و دختران تحمیل کرده است میزان خود کشی را به شدت افزایش داده است».
امیل دورکیم (۱۸۵۸-۱۹۱۷) جامعه شناس فرانسوی در سال (۱۸۹۷) کتابی را تحت عنوان خودکشی به نشر رساند. وی چهار نوع خودکشی را توضیح میدهد. خود کشی دختران و زنان در افغانستان بر اساس دونوع آن قابل تحلیل است؛ خودکشی آنومیک و خودکشی جبر گرایانه.
اکنون افغانستان در وضعیت آنومیک و بیهنجاری شدید اجتماعی بسر میبرد. با آمدن طالبان نظم اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی قبلی دچار فروپاشی شد. طالبان نیز توان ایجاد نظم جدید مطابق به نیازهای اجتماعی را ندارد. از سوی دیگر طالبان برای زنان و دختران شرایط دشواری را بوجود آورده است که آنان خود را در قفس ظالمانه طالبان احساس میکنند. درچنین وضعیت دختران اقدام به خود کشی میکنند.
ظریفه رفیعی (اسم مستعار) محصل سال چهارم رشته جامعه شناسی در دانشگاه کابل میگوید: «وقتی تمام دروازههای امید و زندگی به روی دختران بسته شود چارهای جز خود کشی باقی نمیماند». به نظر وی طالبان عامل اصلی افزایش خود کشی در میان دختران است. به دلیل اینکه دختران همه روزه به صورت مستقیم و غیر مستقیم توسط طالبان سرکوب و تهدید میشوند. این تهدید و سرکوب باعث افسردگی دختران و اقدام به خود کشی میگردد.
آقای سعیدی باور دارد: «اگر آمار دقیق از خودکشی به نشر برسد ما با یک رقم بسیار وحشتناک از خودکشی دختران و زنان روبرو خواهیم شد». تلاش طالبان این است که اخبار را کنترول کند و همیشه خبرنگاران زندان میشوند.
علی رحمانی (اسم مستعار) کارشناس مسائل اجتماعی در کابل میگوید: «خودکشی دختران قبلاً هم در افغانستان وجود داشت. اما با آمدن طالبان ما شاهد افزایش شدید خودکشی دختران هستیم. به طور نمونه، در یک روز ما شاهد چهار مورد خود کشی در ولایات افغانستان بودیم». بعضی از خود کشیها به دلیل رسم و عنعنات اجتماعی رسانهیی نمیشود و خانواده قربانیان علت بعضی از خودکشیها را مریضیهای مزمن معرفی میکنند.
ظریفه رفیعی افزود: «با آنکه آمار خودکشی دختران بسیار بلند است. اما طالبان هیچگونه اقدام پیشگیرانه نمیکنند. برعکس، دختران و زنان را بیشتر محدود و سرکوب میکنند».
از نظر این صاحبنظران تهدید و سرکوب طالبان آینده بسیار تاریک را برای زنان و دختران رقم زده است. پیامدهای آن افزایش خودکشی، افسردگی، بیانگیزگی و احساس ترس درمیان زنان و دختران است.