محمد سالم حیدری
اسلام تنها دینی است که در عصر حاضر چند همسری را مباح دانسته و بر انجام این‌کار مهر تایید می‌کوبد. گرچند چندهمسری در بسیاری از اجتماعات بشری سابقه دیرینه دارد. به عنوان نمونه در تمدن‌های بین‌النهرین، مصر، هند، چین و آریانا چندهمسری رایج بود. در تورات حکم صریح و قاطعی در خصوص چند همسری نیامده و به ذکر اسامی پیامبرانی که چندین همسر داشتند بسنده کرده است. اباحه تعدد زوجات در دین یهود تا قرن یازدهم میلادی ادامه داشت و بعد از آن ممنوع شد. در اناجیل چهارگانه نیز ذکری از تعدد زوجات به میان نیامده و کلیسا نیز چندین قرن قبل آن‌را ممنوع اعلام کرد.
چندهمسری، در اسلام با استناد به قرآن، سنت، اجماع فقیهان مذاهب اسلامی و سیره‌ی قطعی مسلمانان امری پذیرفته شده است. در آیاتی از قرآن کریم به تعدد زوجات اشاره شده است. که مهمترین آن آیه سوم سوره نساء است. وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُواْ فِى الْیَتَمَى فَانْکِحُواْ مَا طَابَ لَکُمْ مِّنَ النِّسَآءِ مَثْنَى وَثُلَثَ وَرُبَعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُواْ فَوَحِدَهً أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَنُکُمْ ذَ لِکَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُواْ.
ترجمه: اگر مىترسید که عدالت را درباره ازدواج با دختران یتیم مراعات نکنید، (از ازدواج با آنان صرف نظر نمایید و) با زنان دلخواه (دیگر) ازدواج کنید، دو تا، سه تا، یا چهار تا. پس اگر ترسیدید که (میان همسران) به عدالت رفتار نکنید، پس یک همسر (کافى است) یا (به جاى همسر دوّم از) کنیزى که مال شماست کام بگیرید. این نزدیکتر است که ستم نکنید.
دلایل فقیهان و مفسران اسلامی بر وجوب چندهمسری اجرای عدالت در همخوابگی و تامین نفقه، شرایط جغرافیایی، آب و هوا، مسائل اقتصادی و وضعیت جسمانی زن و مرد و عادت ماهانه‌ی زن و عدم آمادگی او برای تمتع مرد در صورت بیماری، عقیم بودن و یائسگی زن و کم بودن مردان در اثر تلفات در جنگ‌ها ذکر شده است.
اگر به دلایل فوق به دقت کامل نگریسته شود، هیچکدام مبنای عقلی ندارد و صرفاً برای توجیه چندهمسری است و بیشتر در جهت منافع ارضای جنسی مردان. با وجود رعایت عدالت در همخوابگی، باز هم زن بایستی مدت‌ها صبر کند تا نوبت همخوابگی با همسرش فرا رسد؛ اما مرد توان صبر کردن به مدت ده روز را ندارد تا عادت ماهانه همسرش خاتمه یابد. تأمین نفقه اگر ملاک باشد انسان‌های متمول و ثروتمند زیادی در جوامع اسلامی وجود دارد که از پس تأمین نفقه چندین همسر به صورت همزمان برآمده می‌تواند و این‌کار دلیلی بر ارضای شهوترانی شده نمی‌تواند. شرایط جغرافیایی و آب و هوایی نیز با عقل سلیم در تضاد است. در مورد کم بودن مردان نیز باید آمارگیری دقیق شود و من بعید می‌بینم تعداد مردان در جامعه کمتر از زنان باشد.
