نویسنده: سائمه سلطانی
زنان بسیاری در تاریخ برای حقوق و آزادی بشریت جنگیده‌اند و زندگی‌شان را صرف مبارزه کرده‌اند. کلارا زتکین از جمله زنانی است که در رویای عدالت اجتماعی سال‌ها در صف مبارزه ایستاد.
او در سال ۱۸۵۷ در آلمان متولد شد و در سال ۱۹۳۳ در اتحاد جماهیر شوروی درگذشت. کلارا، سوسیالیست فمینیست رادیکالی بود که به جنبش زنان کارگر همواره تذکر می‌داد، نباید فریب بورژوا- فمینیست‌ها را بخورند و مبارزه‌ی‌شان را محدود به حق رأی کنند. او باور داشت زنان به مثابه‌‌ی انسان، مستحق تمامی حقوقی‌اند که هر انسان دیگری می‌تواند داشته باشد. زتکین هم‌چنان تأکید بر حقوق برابر زنان، از جمله دست‌مزد برابر، بهبود وضعیت کارگری و حق رأی داشت.
وی از منتقدان سرسخت سرمایه‌داری و امپریالیسم بود و باور داشت مبارزه در راستای حقوق زنان بدون مبارزه علیه ساختارهای اقتصادی- اجتماعی حاکم، بیهوده است و نباید انرژی جنبشی زنان به هدر داده شود.
تونی‌کلیف در صفحه‌ی ۱۴۶ کتاب «مبارزه‌ی طبقاتی و رهایی زنان»، چنین می‌نویسد:
«زتکین چنین استدلال می‌کند که زنان سوسیالیست نباید به سان فمینیست‌های بورژوا، مبارزه‌ی خود را به مطالبه‌‌ی حق رأی محدود کنند، بل‌که باید برای حق کار کردن، دست‌مزد برابر، بیمه‌ی زایمان، برخورداری رایگان از امکاناتی چون مهدکودک و حق تحصیل برای زنان، مبارزه کنند.»
او بارها واژه و برچسب فمینیست را تحقیر کرد و معادل آن، واژهای آلمانی «زنان طرفدار حق رأی»؛ یعنی زنانی که فقط درمحدوده‌های قانونی مبارزه می‌کنند قرار داد که ترجمه‌ی ناشیانه‌‌ی انگلیسی آن، «زنان محافظه‌کار» است و جزوه‌ی فوق را چنین پایان می‌دهد: «فعالیت در میان زنان دشوار است و نیازمند کار زیاد می‌باشد و ازخودگذشتگی و جان‌فشانی بسیاری می‌طلبد؛ اما این از خودگذشتگی پاداشی خواهد داشت و البته ناگزیر است؛ چرا که، درست همان‌گونه که طبقه‌ی کارگر تنها هنگامی می‌تواند به رهایی دست یابد که تمام افراد آن بدون تمایزهایی در کنار هم مبارزه کنند. به همین‌سان رهایی خود را تنها هنگامی به دست می‌آورد که فارغ از تمایز جنسی با یک‌دیگر متحد بمانند.»
کلارا تحصیلات خود را در زمینه‌ی آموزش و تدریس در دانشگاه‌های لایپزیگ و برلین آغاز کرد؛ اما آن را به پایان نرساند و بیشتر تحصیلات را به شکل خودآموزی و در محیط‌های فعال جنبش‌های سوسیالیستی- فمینیستی فراگرفت. هرچند تا مدتی مشغول تدریس در مکاتب بود، بعد از آشنایی با مارکسیسم به جنبش‌های سوسیالیستی- فمینیستی آلمان پیوست و از آن‌جا از طریق نشریه‌ی جنبش‌ها، از جمله نشریه‌ی «برابری» به آموزش و مبارزه ادامه داد.
تونی کلیف در صفحه‌ی ۱۵۴ کتابش متذکر می‌شود که زتکین در دومین کنفرانس بین‌المللی زنان سوسیالیست در ۱۹۱۰ کپنهاگ بعد از تأکید بر حق رأی زنان، پیشنهاد هشت مارس را به‌عنوان روز جهانی زنان داد. کلارا انگیزه‌ی انتخاب این روز را بر اساس تظاهرات زنان سوسیالیست آمریکایی در هشت مارس ۱۹۰۸ در تقابل با زنان بورژوا پیشنهاد داد. از اوایل سال ۱۹۱۱ تا هنگام وقوع اولین جنگ جهانی در ۱۹۱۴، از هشت مارس در شهرهای اروپا بزرگ‌داشت می‌شد و حتا تا اکنون از این روز به‌عنوان روز جهانی زنان در سراسر جهان تجلیل می‌گردد.
