نویسنده: محمد رجا
ناتالیا سانتورو، ورزشکار و گردشگر برازیلی که اخیراً سفری ده‌روزه به افغانستان تحت حاکمیت طالبان داشته، در گزارش تکان‌دهنده از وضعیت زنان افغان گفته است: «طالبان تغییر نکرده‌اند. ذهن‌شان هم‌چنان عقب‌مانده است و فقط لباس‌شان تمیزتر شده است. آن‌ها زنان افغان را از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان محروم کرده‌اند.»
سانتورو، که بدن‌ساز حرفه‌یی و مبارز جیو-جیتسو است، با سفر انفرادی به چندین ولایت افغانستان، از تضاد عمیق میان آزادی‌های خود به‌عنوان یک زن خارجی و محرومیت گسترده‌ی زنان بومی روایت کرده است. به گفته‌ی او، «بیشتر دختران افغان از تحصیل بعد از صنف ششم محروم‌اند و زنان از انجام فعالیت‌هایی چون ورزش، سفر انفرادی، حضور در مکان‌های عمومی و حتا دست دادن با مردان منع شده‌اند.»
او با اشاره به فضای محدود و سرکوب‌گرانه‌ی حکومت طالبان افزود: «زنان افغان در حصار چهاردیواری خانه، سکوت و وابستگی کامل زندگی می‌کنند. این حاکمیت بر پایه‌ی ترس و کنترل استوار است، نه آزادی یا عدالت.»
افغانستان چیزی فراتر از درد است
در حالی که نهادهای بین‌المللی، افغانستان را به‌دلیل بازداشت‌های خودسرانه، تهدیدهای امنیتی و محدودیت‌های گسترده، یکی از خطرناک‌ترین مقاصد گردشگری جهان می‌دانند، تجربه‌ی سانتورو چهره‌ی انسانی‌تر اما هم‌زمان پر از تضاد را از افغانستان به تصویر می‌کشد. او می‌گوید: «من به‌عنوان زن خارجی، امکان کوهنوردی، گفتگو با مردان و حضور آزادانه در جاده‌ها را داشتم، اما زنان افغان از همین حقوق ابتدایی محروم‌اند. این تبعیض عمیق، برایم بسیار دردناک بود.»
با این‌حال، لحظاتی از مهربانی و پیوند انسانی نیز بخشی از این سفر بوده است. سانتورو یکی از احساسی‌ترین لحظات سفرش را دیدار با زنان محلی و نوشیدن چای با آنان توصیف می‌کند: «با وجود مانع زبانی، با لبخند و اشاره ارتباط برقرار کردیم. آن‌ها مرا چون عضوی از خانواده پذیرفتند.»
ظاهر آرام، واقعیت سرکوب‌گر
سانتورو می‌گوید اگرچه طالبان در برخورد با خارجی‌ها رفتار مؤدبانه‌یی دارند، اما این ظاهر آرام و روح وحشی آنان، چهره‌ی واقعی نظام سرکوب‌گر آنان را نمی‌پوشاند. او تأکید می‌کند: «ساختار حکومت طالبان هم‌چنان مبتنی بر سانسور، کنترل و حذف است. این صرفاً موضوع دین نیست؛ بلکه ابزاری است برای سلطه.»
زنان افغان؛ باهوش اما در بند
این گردشگر برازیلی با تحسین از توانمندی و هوش زنان افغان گفت: «زنان این کشور بااستعداد و قوی‌اند، اما فرصت شکوفایی از آن‌ها گرفته شده است. من نمی‌خواستم فقط بشنوم؛ می‌خواستم ببینم، لمس کنم و تجربه کنم.»
او هم‌چنین از فقدان باشگاه‌های ورزشی و چگونگی تمرین شخصی‌اش در فضای بسته گفت: «هیچ امکاناتی نبود؛ فقط من بودم و زمین. این تجربه مرا به اصل تمریناتم بازگرداند: برای قدرت، نظم و آرامش ذهن.»
افزایش حضور گردشگران در سایه‌ی ممنوعیت‌ها
با وجود هشدارهای بین‌المللی و رتبه‌بندی افغانستان به‌عنوان خطرناک‌ترین مقصد گردشگری، طی سه سال گذشته شمار گردشگران خارجی پورن‌استارها به افغانستان افزایش یافته است؛ اما این نخستین‌بار است که یک زن گردشگر خارجی چنین روایت صریح و انسان‌محوری از وضعیت زنان در افغانستان تحت حاکمیت طالبان ارائه می‌دهد.
