نویسنده: سائمه سلطانی
از ۲۱ دسامبر، روز تولد فاطمه الزهرا، دختر پیامبر اسلام، به‌عنوان روز زن و مادر در ایران، افغانستان و سایر کشورهای اسلامی تجلیل گردید.
نام‌گذاری روز زن و مادر با الگوبرداری از زنی چون فاطمه بازگوکننده‌ی چند هدف مشخص است:
۱ – ایجاد الگوی مذهبی از زن: زن در اسلام به دو دسته‌ی خوب و بد تقسیم می‌شود. ازاین‌رو، زن خوب و نجیب همان است که حجاب را رعایت کند، نیاز جنسی‌اش را پنهان و سرکوب کند، سلطه‌ی پدر، برادر و شوهر بر سرنوشت‌اش را بپذیرد، با مردان غیر و نامحرم چشم‌درچشم و هم‌صحبت نشود، در محیط بیرون کار نکند و خودش را در چهاردیواری خانه محصور کند و مادر خوبی برای فرزندان‌اش باشد. هدف از تأکید بر ارائه‌ی چنین الگویی، کنترول بر سرنوشت جمعی زنان است. جامعه و حکومت‌های اسلامی می‌خواهند با ترویج چنین نقش‌هایی زنان را از جنبه‌های مختلف تحت نظارت داشته باشند و نگذارند آنان به حقوق، آزادی و زندگی متفاوتی بیندیشند.
۲ – هدف ایدئولوژیک حکومت‌ها: حکومت‌های اسلامی تلاش دارند با تأکید بر هویت مذهبی زنان و پیوند جایگاه زنان با آموزه‌های اسلامی، محوریت دین را در تعیین نقش زنان در جامعه تداوم دهند. فاطمه، که تمامی مشخصات آرمانی اسلام برای نسخه‌ی زن شریف را در خود دارد، الگو و نماد مناسبی در جهت ساده‌سازی این هدف سیاسی_اجتماعی حکومت‌های اسلامی شمرده می‌شود.
۳ – تلاش برای تخریب ارزش‌های سکولار: در واقع، نام‌گذاری روز زن و مادر با الگوبرداری از روز تولد فاطمه، تلاشی است که اسلام‌گرایان برای جانشین‌کردن الگوی اسلامی به جای الگوهای مدرن و سکولار شبیه هشت مارس، انجام می‌دهند. هشت‌مارس روز جهانی زنان، که حاصل تاریخ مبارزات زنان است، تاریخ پربار مبارزات زنان برای تک تک حقوق و ارزش‌های انسانی زنان است که در اسلام برای زنان ممنوع و نشانه‌ی بی‌حیایی و فاحشه‌گی معرفی شده است. جمهوری اسلامی ایران یکی از حکومت‌هایی است که بعد از پیروزی انقلاب و حاکم‌شدن در ایران، در سال ۱۳۵۷ برای این جانشینی به‌طور رسمی وارد عمل شد و در تقویم دولتی ایران روز زن و مادر را مطابق با تولد فاطمه تعیین کرد. بنابراین، اسلام‌گراها تلاش جدی برای انحلال و زوال ارزش‌های مدرن فمینیستی و سکولار زنان با جانشینی الگوهای اسلامی چون تولد فاطمه دارند.
۴ – تحمیل نقش مادری: اسلام و اسلامیون باور دارند که یکی از نقاط مهم در کامل‌بودن زن مادر شدن اوست؛ بنابراین، زنانی‌که در جوامع اسلامی به هر دلیلی قادر به تولد فرزندی نشدند، ارزش آن‌چنانی در جامعه ندارند. گزینش این روز به عنوان روز مادر، هم ناشی از همین باور اسلامی است که بر نقش مادری زن تأکید دارد و اولویت را هم به زنانی در نظر می‌گیرد که نقش مادری را تکمیل کنند و پذیرای آن باشند. درحالی که، این‌طرف، مدافعین حقوق زنان باورمندند، مادری نباید به عنوان شغل، امری بیرونی و سیاست دولتی در قبال زنان درنظر گرفته شود. مادری می‌بایست از حالت سیاست تحمیلی مردسالاری مبدل به انتخاب فردی زنان گردد و در صورتی که زنی بعد از تولد نمی‌خواهد مسئولیت پرورش فرزندش را برعهده گیرد، خانواده، جامعه و دولت حق ندارند، آن زن را مجبور به پرورش کودک کنند.
۵ – فاطمه، الگوی کودک‌همسری: فاطمه براساس منابع اهل سنت در ۹ سالگی و در منابع شیعی در ۱۵ سالگی وادار به ازدواج می‌شود. در هردو صورت در کودکی به ازدواج گرفته شده و آشکارا یک قربانی سنت کودک‌همسری در اسلام است. زنان نباید زنی را الگوی‌شان قرار دهند که خود یک قربانی بود.
در نتیجه، نام‌گذاری روز زن با الگوبرداری از یک زن مذهبی، که بیشتر احکام جنسیت‌زده اسلامی را در شخصیت‌اش حمل می‌کند، ابزاری است که اسلام‌گرایان قرن‌هاست از آن برای محدودکردن زنان استفاده می‌کنند.
