نویسنده: سائمه سلطانی
بحران مهاجرت بیش از چندین دهه است که گریبان‌گیر افغانستان و افغانستانی‌ها شده است. در سه سال اخیر، پس از حاکمیت طالبان، این مهاجرت‌ها بار دیگر شدت یافته و روند اخراج مهاجرین از کشورهای مختلف، به‌ویژه دو کشور همسایه، ایران و پاکستان، افزایش چشمگیری داشته است.
اخراج مهاجران افغانستانی در حالی صورت می‌گیرد که همه‌ی این کشورها عضو ملل متحد هستند. از آنجا که عضویت در این سازمان مستلزم پذیرش منشور آن است، کشورهای میزبان باید در قبال این اقدام ضدبشری مورد پرسش قرار گیرند. اما پرسش این است که کدام نهاد آن‌ها را بازخواست خواهد کرد؟
این مهاجران در حالی به کشور بازگردانده می‌شوند که طالبان افغانستان را به زندانی برای زنان، اقلیت‌های جنسی-جنسیتی و مخالفان خود تبدیل کرده است. هرچند حکومت طالبان بارها تظاهر به استقبال از بازگشت مهاجران کرده، در واقع هیچ برنامه‌یی برای اسکان یا کمک‌های اولیه به آنان ندارد. بل‌که برای سرکوب و شکار مخالفان خود نیز لحظه‌شماری می‌کند.
بازگشت مهاجران، جدا از افزایش فقر و بی‌سرپناهی، تهدید جدی برای گروه‌های خاصی مانند خبرنگاران، فعالان حقوق بشر، نظامیان سابق، اقلیت‌های جنسی-جنسیتی و همکاران بومی ناتو و آمریکا محسوب می‌شود و خطر شکنجه، زندان و مرگ‌های وحشتناک را برای‌شان در پی دارد.
برعلاوه، این اخراج‌ها بحران هویتی را نیز برای مهاجرین بازگشت داده‌شده ایجاد می‌کند. بیشتر کسانی که اخراج می‌شوند، از دو یا سه نسل پیش در این کشورها پناهنده شده‌اند و از نظر فرهنگی و زبانی با جوامع میزبان آمیخته‌اند. بنابراین، نمی‌توانند به سادگی خود را با کشور قانونی‌شان وفق دهند. اغلب به دلیل مشکلات زبانی و تفاوت‌های فرهنگی، حتا در سرزمین خود نیز با تبعیض و تحقیر مواجه می‌شوند. این مهاجرین یکی از اقلیت‌هایی‌اند که تجربه‌ی تبعیض اینترسیکشنال و چندوجهی را هم از کشور میزبان و هم از کشور خود دارند. چنان‌که مهاجران بازگشتی از ایران، همواره به دلیل لهجه و شیوه‌ی پوشش‌شان از سوی جامعه مورد تحقیر قرار می‌گیرند.
نکته‌ی مهم این است که افغان‌ستیزی نوعی از مهاجرستیزی است که تخم نفرت را میان ملت‌های این سه کشور می‌پراکند. به‌ویژه در ایران، که دولت به‌طور سیستماتیک در جهت شکل‌دهی و تقویت فاشیسم در جامعه گام برمی‌دارد، این نفرت به جنون رسیده است. جامعه‌یی که از اوج نفرت علیه افغانستانی‌ها، دست به قتل آنان می‌زند، به خانه‌های‌شان حمله‌ور می‌شود و با ایجاد رعب و وحشت، آن‌ها را مجبور به ترک کشور میزبان می‌کند.
