نویسنده: محمد رجا
منابع معتبر در ولایت‌های خوست، بدخشان، بامیان و بغلان تأیید کرده‌اند که گروه فاشیستی طالبان روند گسترده‌ی برکناری استادان و کارمندان دانشگاه‌های دولتی را تحت عنوان «تنقیص» آغاز کرده‌اند؛ اقدامی که به گفته‌ی منتقدان، بخشی از سیاست حذف سیستماتیک نخبگان علمی کشور به‌شمار می‌رود.
به گزارش منابع محلی، تنها در کمتر از یک هفته، بیش از ۱۲۰ تن از استادان و کارمندان دانشگاه شیخ زاید در ولایت خوست، ۵۰ نفر از دانشگاه بامیان، ۵۰ نفر از دانشگاه بدخشان و دست‌کم ۵۰ تن از دانشگاه بغلان از سوی طالبان برکنار شده‌اند. هم‌چنین تمام اعضای کادر علمی دانشگاه پنجشیر از ادامه‌ی کار محروم شده‌اند.
اسناد به دست‌آمده از دانشگاه شیخ زاید خوست نشان می‌دهد که فهرستی مشخص از استادان برکنارشده تهیه شده و برخی از آن‌ها با دستور مستقیم طالبان به خانه‌های‌شان بازگردانده شده‌اند. این فهرست عمدتاً شامل استادانی با مدارک کارشناسی ارشد، دکترا و عنوان‌های پروفیسوری است که در دوران حکومت جمهوریت فعالیت داشته‌اند.
منابع می‌گویند طالبان در چارچوب «تنقیص»، افرادی را هدف قرار می‌دهند که به این گروه وابسته نیستند یا سابقه‌ی همکاری با نظام پیشین را دارند. یکی از استادان دانشگاه شیخ زاید، که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود، گفت: «این اقدام بهانه‌یی است برای کنار زدن افراد تحصیل‌کرده و جایگزینی آن‌ها با ملاها و افراد وابسته‌ی قومی و تباری به طالبان، عمدتاً ملاهای مدارس دینی.»
از دانشگاه بامیان نیز گزارش شده است که ۳۳ تن از استادان و ۲۰ کارمند اداری از کار برکنار شده‌اند. منابع محلی در این ولایت تأکید کرده‌اند که اکثر این افراد دارای تحصیلات عالی تا سطح دکترا هستند.
در ولایت بدخشان نیز منابع گفته‌اند که ۳۶ تن از استادان و کارمندان اداری دانشگاه دولتی این ولایت برکنار شده‌اند. بر پایه‌ی اسنادی که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، این روند پس از ماه‌ها بررسی، روز دوشنبه (۲۲ ثور) رسماً تأیید شده است. هم‌چنین در دانشگاه بغلان بیش از ۵۰ تن از استادان از کار اخراج شده‌اند.
این در حالی است که طالبان پیشتر نیز در ولایت‌های ننگرهار، کنر، پروان، لغمان و برخی دیگر از ولایات، ده‌ها تن از استادان وابسته به نظام جمهوریت را از دانشگاه‌های دولتی اخراج کرده بودند.
از زمان به‌قدرت‌رسیدن طالبان در اوت ۲۰۲۱، روند کنارزدن افراد متخصص و تحصیل‌کرده از نهادهای آموزشی و علمی کشور شدت گرفته و دانشگاه‌ها به‌تدریج به مراکزی با تمرکز بر آموزه‌های دینیِ منطبق با ایدئولوژی طالبان تبدیل شده‌اند.
