نویسنده: یحیی عرفان رئیس اطلاعات و فرهنگ غزنی در حکومت جمهوریت
غزنی شهری که چندین تمدن را در دامن خود پرورانده است و حد اقل آثار دو تمدن بزرگ تاریخی در این شهر تا کنون باقی و برجسته است: کوشانی و غزنوی. این شهر یکی از چهار مرکز تمدنی مهم در جهان اسلام به حساب می‌آید و به‌عنوان عروس البلاد، شهر اولیاء‌الله و دیار سنایی شناخته شده است. این شهر در سال ۲۰۱۳ پایتخت فرهنگ و تمدن اسلامی معرفی گردید.
پس از روی کار آمدن گروه طالبان، غصب، تخریب و تصرف ساحات باستانی در این میدان تمدنی به شکل بی‌پیشینه تشدید پیدا کرده و تا کنون بیش از صدها جریب زمین صرفاً در دشت شابهار (ساحه‌ی منارها) توسط افراد و ادارات دولتی غصب و تصرف شده‌اند. این ساحه که مساحت آن حدود ۷۰۰ جریب زمین است، یکی از نقاط مهم تمدن غزنویان است و در کنار آن «تپه‌ی سردار» یادگار عصر کوشانی‌ها قرار دارد. هر وجب خاک این ساحه پر است از آثار و آبدات تاریخی. قسمت‌های مختلف این ساحه چندین‌بار نمونه‌گیری شده و از تمام قسمت‌های آن آثار تاریخی فراوان به دست آمده است. گاهی حتا با عبور سیلاب‌های فصلی، آثار تاریخی از زیر خاک به سطح می‌آیند.
در مدت کوتاهی که من مسئولیت ریاست اطلاعات و فرهنگ را به عهده داشتم، برنامه این بود که این ساحه به عنوان «پارک حفاظت‌شده‌ی باستانی» حفظ گردد و به طول ۶۰۰۰ متر دیوار در اطراف آن کشیده شود. پروژه‌ی دیوار احاطه‌ی این ساحه، به هزینه‌ی بیش از ۳ میلیون افغانی شروع شده بود و در حدود ۴۰ فیصد پیش‌رفت داشت. متأسفانه به دلیل سنگ‌اندازی‌های برخی ادارات دولتی و مافیای زمین، این پروژه تکمیل نشد و ساحه بدون حصار ماند.
نبودن دیوار احاطه و ناامنی‌های حاکم بر غزنی باعث گردید که زمین‌خواران طماع از هرگوشه به این حریم باستانی چشم طمع دوخته، تجاوز کنند. تا کنون چهار مرحله غصب و تجاوز انجام گرفته است که ویران‌گرترین آن همین اکنون جریان دارد.
یکم) ابتدا بخش شرقی این ساحه توسط یک تعداد باشندگان قریه‌ی روضه غصب گردید. روند غصب در این ساحه از سه دهه به این طرف آغاز گردیده بود و به دلایل امنیتی ناشی از تهدید طالبان در زمان حکومت جمهوریت، ریاست اطلاعات و فرهنگ نتوانسته بود جلو غصب را بگیرد.
دوم) قسمت جنوب غربی این ساحه توسط یکی از زورمندان محلی جهت ساختن یک پایه تانک تیل بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ غصب گردید.
سوم) با روی کار آمدن طالبان، حدود بیست‌وسه جریب زمین (۴۶۰۰۰ متر مربع) توسط یکی از زمین‌خواران محلی با حمایت برخی از افراد طالبان غصب و تصرف شده است. جالب این است که این آدم سند ملکیت رسمی نیز برای خود ساخته است.
چهارم) وزارت دفاع حاکمیت طالبان حدود دوصدو‌هشتادوچهار جریب (۵۶۸۰۰۰ متر مربع) زمین را در این ساحه تصرف کرده و آن را جهت ساختن مارکیت کچالو و سبزی‌جات به یکی از افراد مورد حمایت‌شان، به اجاره داده است. از چهار روز بدین‌سو، کار تخریب این ساحه توسط ماشین‌آلات سنگین به شدت آغاز شده است.
این تخریب بسیار گسترده و وحشت‌ناک است و بی‌شک قسمت اعظم تمدن غزنی را نابود می‌کند.
ادعای ملکیت وزارت دفاع از قبل وجود داشت، اما در زمان حکومت پیشین مبتنی بر قانون حفاظت از آثار تاریخی مردود دانسته شد.
براساس معیارهای بین‌المللی، قانون حفاظت از آثار باستانی و میراث‌های تاریخی و فرمان رهبری طالبان، وزارت اطلاعات و فرهنگ و دفتر یونسکو مکلف هستند تا جلو این تجاوز و ویران‌گری را بگیرند.
من ناامیدم و این اطلاع‌رسانی تنها کاری بود که می‌توانستم انجام دهم.
