نویسنده: مبارکه فراسو
روز جهانی دختر در سال‌های اخیر در افغانستان نیز مورد توجه جامعه‌ی مدنی و فعالان حقوق بشر قرار گرفته بود. پیش از بازگشت طالبان به قدرت، این روز به‌عنوان فرصتی برای افزایش آگاهی و تأکید بر اهمیت حقوق و فرصت‌های برابر برای دختران افغان جشن گرفته می‌شد. مدارس، نهادهای دولتی و غیردولتی، و فعالان اجتماعی از این روز برای تبلیغ برابری جنسیتی، کاهش تبعیض و ترویج دسترسی به آموزش و بهداشت برای دختران استفاده می‌کردند. برنامه‌های مختلفی، از جمله کارگاه‌ها، سمینارها و گردهمایی‌ها برگزار می‌شد تا توجه عمومی را به چالش‌ها و نیازهای دختران افغان جلب کنند.
اما با روی کار آمدن طالبان و محدودشدن فعالیت‌های مدنی و حقوق بشری، شرایط به‌طور چشم‌گیری تغییر کرده است. امسال، در بسیاری از مناطق افغانستان، مراسم رسمی و عمومی برای تجلیل این روز برگزار نشد. ممنوعیت تحصیل دختران و محدودیت‌های گسترده بر حقوق زنان، فضا را برای برگزاری هر نوع فعالیت مرتبط با روز جهانی دختر دشوار کرده است.
با این حال، صدای اعتراض و همبستگی در فضای مجازی افغانستان هم‌چنان بلند است. کاربران افغان در شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، فیس‌بوک و اینستاگرام، با هشتگ‌هایی نظیر #روز_جهانی_دختر و #دختران_افغانستان، نسبت به وضعیت نابسامان حقوق دختران در این کشور واکنش نشان داده‌اند. بسیاری از فعالان حقوق بشر و کاربران افغان با انتشار عکس‌ها و پیام‌هایی، بر ضرورت پایان‌دادن به تبعیض و محدودیت‌های اعمال‌شده بر دختران افغان تأکید کرده‌اند.
پیام‌های بسیاری در فضای مجازی بازتاب‌دهنده‌ی نگرانی و امید کاربران افغان برای آزادی و حقوق دختران است. آن‌ها به جهانیان یادآوری می‌کنند که دختران افغانستان که تا چند سال پیش در حال تحصیل و پیشرفت بودند، اکنون به‌دلیل سیاست‌های سرکوب‌گرانه‌ی طالبان از این حقوق محروم شده‌اند. یکی از کاربران در توییتر نوشته بود: «روز جهانی دختر برای ما دیگر به معنای مبارزه‌ی دائمی است. ما نه تنها برای دختران‌مان، بل‌که برای آینده‌ی برابر و انسانی‌تر برای کل جامعه‌ی افغان می‌جنگیم.»
برخی از کاربران نیز به همبستگی بین‌المللی اشاره کرده‌اند و خواستار حمایت بیشتر جامعه‌ی جهانی از دختران افغان شده‌اند. این پیام‌ها و واکنش‌ها نمایانگر مبارزه و مقاومت دختران افغان در برابر ظلم و بی‌عدالتی است. آن‌ها نه‌تنها از حقوق خود دفاع می‌کنند، بل‌که آرزو دارند که روزی دوباره در مدارس، دانشگاه‌ها و محل کار حاضر شوند و به توسعه‌ی کشورشان کمک کنند.
به‌رغم سکوت رسانه‌ها و نبود تجلیل رسمی از روز جهانی دختر در افغانستان، فضای مجازی تبدیل به بستری شده است که در آن دختران و زنان افغان می‌توانند صدای اعتراض و امید خود را به گوش جهانیان برسانند. این مبارزه، نه فقط برای دختران افغان، بل‌که برای آینده‌ی روشن‌تر و عادلانه‌تر برای تمامی مردم افغانستان است.
در نهایت، اگرچه در عمل روز جهانی دختر در افغانستان با محدودیت‌ها و سرکوب مواجه است، روح مبارزه و اراده‌ی دختران افغان برای دستیابی به حقوق انسانی‌شان هم‌چنان زنده است. آن‌ها از پشت صفحه‌های گوشی و کامپیوتر خود، به جهان پیامی واضح ارسال می‌کنند: «ما تسلیم نمی‌شویم.»
