محمد رجا
شهروندان ولایت‌های بامیان و دایکندی که هزاره اند، در روزهای اخیر شاهد رویدادهای نگران‌کننده بوده اند. بسیاری از فعالان رسانه‌ای و اجتماعی، این رویدادها را به عنوان پروژه‌ی ناامن‌سازی این ولایت‌ها یاد می‌کنند.
روز جمعه (۲۸ ثور ۱۴۰۳) گردشگران خارجی، در داخل شهر بامیان هدف تیراندازی افراد مسلح قرار گرفتند.
وزارت داخله‌ی گروه طالبان اعلام کرده است که در این حمله سه گردشگر خارجی و یک شهروند افغانستان کشته شده‌اند. چهار گردشگر خارجی و سه شهروند افغانستان نیز زخمی شده‌اند.
به نقل از رسانه‌ها و منابع محلی، گردشگران خارجی کشته‌شده همه شهروندان آسپانیا بودند. یکی از کشته‌شده‌ها خانم بود. گرداشگران مجروح از شهروندان اسپانیا، نروژ، لیتوانی و استرالیا هستند.
گروه داعش مسئولیت این حمله را به عهده گرفته است. اما طالبان در پیوند به این حمله یک فرد هزاره‌تبار به نام سرور ولد قمبر را که کارگر ساده در شهر بامیان بوده، دستگیر کرده است.
در ۲۰ سال جمهوریت و از زمان به قدرت رسیدن دور دوم طالبان، هیچ گردشگر خارجی در مناطق هزاره نشین، مورد خشونت و حمله مسلحانه قرار نگرفته است. مناطق هزاره نشین از لحاظ امنیت در تمام افغانستان بی‌مانند بود. منابع متعدد و موثق، حادثه‌ی خونین بامیان را کار گروه تروریستی طالبان می‌دانند.
به گفته‌ی شاهدان عینی، هنوز از بدن زخمی‌ها خون جاری بود که نیروهای طالبان محل حادثه را مسدود کردند. به هیچ‌کسی اجازه ندادند که از صحنه عکس برداری کند. والی بامیان نیز به سرعت به محل حادثه رسید. این حرکت طالبان نشان می‌داد که حادثه به مقصد بدنام‌سازی هزاره‌ها و توقف گردشگری در بامیان است. افراد طالبان طبق برنامه به دلیل محقق ساختن این دوهدف، به گردشگران خارجی شلیک کردند. تا مردم مناطق مرکزی را بدنام کند.
حمله بر گردشگران خارجی در بامیان، یک روز پس از آن صورت گرفت که حدود ۱۱۵ دانش‌آموز دختر و سه آموزگار زن در ولسوالی کیتی ولایت دایکندی مسموم شدند. عین قضیه در بامیان اتفاق افتاد. ۶۰ دانش‌آموز صنف اول الی ششم در این ولایت نیز مسموم شدند.
ناامن‌سازی مناطق شیعه نشین افغانستان
حمله‌ی مسلحانه به گردشگران خارجی و همراهان‌شان در بامیان، با واکنش‌های گسترده‌ی شهروندان افغانستان مواجه شده است. پرسش‌های زیادی در مورد آن بوجود آمده است.
بسیاری از شهروندان کشور می‌پرسند که با وجود حضور گسترده‌ی نیروهای طالبان در بامیان و کوچک بودن شهر، این حمله چگونه صورت گرفته است؟ چگونه افراد مسلح توانسته اند از چشم استخبارات طالبان در این شهر کوچک، پنهان شوند؟
مهدی راسخ، عضو پیشین مجلس نمایندگان افغانستان در واکنش به این حمله گفته است: «بدون شک عاملین این جنایت، پیروان مدرسه‌ی دیوبندی و جهادی‌های طالب و تندروان مذهبی آنان هستند.»
او می‌گوید: «هیچ گروه و افراد دیگری غیر از گروه حاکم، توان و امکانات این گونه حمله‌ی تروریستی در یک مکان به شدت تحت کنترل امنیتی طالبان را ندارد. این جنایت ساعت ۵:۳۰ عصر یعنی در روشنی کامل روز و حین ازدحام بازار صورت گرفته است. همه می‌دانیم که بازار بامیان از لحاظ نقشه‌ی ساختمانی زیاد پیچیده و بزرگ نیست و اطراف بازار هم جایی برای پنهان شدن تروریستان وجود ندارد.»
وی تأکید کرده است: «این موضوع نشان می‌دهد که بدون حمایت و هماهنگی طالبان به هیچ وجه امکان چنین حمله‌ای وجود ندارد.»
عبدالحمید اعتمادی، یکی از شهروندان افغانستان نیز در واکنش به این حمله گفته است: «این اقدام کار کسانی‌اند که توان دیدن گردشگران خارجی در بامیان را نداشته و می‌خواهند بامیان را بدنام و ناامن جلوه دهند.»
حیات انصافی، یک شهروند دیگر افغانستان گفته است: «احتمالاً پشت حمله به گردشگران خارجی در بامیان، دسیسه‌ی بدنامی مردم این استان نهفته است. در سال‌های دوره‌ی نظام جمهوریت به دلیل امنیت عالی و رفتار خوب مردم بامیان و مناطق مرکزی با گردشگران، در تابستان رفت و آمد گردشگران به بامیان زیاد می‌شد.»
بسیاری دیگر از شهروندان افغانستان نیز این حمله را با وجود ادعای «امنیت کامل» از سوی طالبان، مشکوک و نگران‌کننده می‌دانند. آنها خواستار روشن شدن ابعاد مختلف قضیه هستند.
دسیسه برای جلوگیری از رفتن دختران صنف اول تا ششم به مکتب
روز پنجشنبه (۲۷ ثور ۱۴۰۳) حدود ۱۱۵ دانش آموز دختر و سه آموزگار زن، در «مکتب دخترانه‌ی تمران» ولسوالی کیتی ولایت دایکندی به طور مشکوک مسموم شدند.
منابع محلی گفتند: این دانش آموزان، در بدن شان احساس خارش شدید داشتند، دچار نفس‌تنگی، اسهال و استفراغ می‌شدند.
یک منبع ارشد صحی از اداره صحت عامه‌ی دایکندی ضمن تأیید این رویداد، آن را مشکوک و یک چالش بزرگ برای این اداره توصیف کرد.
او گفت: همه‌ی امکانات و پرسونل صحی برای رسیدگی به این رویداد اعزام شده بود. تحقیقات نیز جریان دارد. اما، هنوز مشخص نشده است که علت مسموم شدن این دانش آموزان چه بوده است.
به گفته‌ی او، ۲۶ تن از دانش آموزان که در حالت وخیم قرار داشتند، با آمبولانس به شهر نیلی منتقل شدند. هنوز در بیمارستان، تحت مراقبت و تداوی هستند.
ساکنان محلی در تماس مستقیم، این رویداد را نگران‌کننده و تلاش برای جلوگیری‌کردن دختران از مکتب می‌دانند.
یکی از ساکنان محل که نخواست نامش ذکر شود گفت: «مکتب دخترانه‌ی تمران» یکی از بزرگترین مکتب‌ها در سطح ولسوالی کیتی است. صدها دختر دانش‌آموز دوره‌ی ابتدائیه در این مکتب آموزش می‌بینند.
او افزود که پس از مسموم شدن دختران، بسیاری از خانواده‌ها در مورد امنیت و سلامت دختران‌شان در این مکتب نگران هستند.
ساکنان محل، از طالبان خواسته‌اند که علت مسمومیت دانش‌آموزان را روشن کنند. در این مورد به مردم وضاحت دهند و از مکتب‌ها حفاظت کنند.
سال گذشته‌ی خورشیدی، ۸۰ دانش‌آموز و چهار آموزگار زن در دو مکتب دولتی در ولسوالی شیعه نشین سانچارک ولایت سرپل مسموم شدند. تاهنوز علت و عامل آن روشن نشده است.
ساکنان مناطق هزاره-شیعه نشین افغانستان، در دو دهه‌ی اخیر و در حال حاضر، از حامیان اصلی آموزش دختران می‌باشند. آنها همواره تلاش کرده‌اند که در کنار پسران‌شان، فرصت‌های آموزشی را برای دختران‌شان نیز فراهم کنند.
بسیاری از فعالان جامعه‌ی هزاره می‌گویند که مسموم شدن دانش‌آموزان دختر در مناطق هزاره، نشان می‌دهد که گروه‌های افراطی، حمایت هزاره‌ها از آموزش دختران را برنمی‌تابند. به همین دلیل، تلاش می‌کنند که با چنین فعالیت‌های خطرناک، دختران را از آموزش ابتدایی نیز محروم کنند.
اما آنها تأکید می‌کنند که این مردم، از تلاش برای آگاهی و حمایت از آموزش دختران‌شان دست نخواهند کشید.
