فرزانه پناهی
طالبان که در تبعیض جنسیتی و خشونت علیه زن شهرت جهانی دارد، با تسلط دوبارهیشان زندگی اجتماعی و خصوصی زنان را دیگرگون کردند. مقامات طالبان به دنبال قوانینی استند تا بهاجرایی کامل «اصول اسلامی» منتج شود. تصمیم دارند قوانین و مقررات جدید را جایگزین قوانین دورهی جمهوریت کنند. سعی براین دارند تا سبک زندگی زنان را مطابق ملزومات خودشان و دیدگاه علمای دینی تندرو جایگزین کنند. رویکرد و رفتار تبعیضآمیز طالبان در مورد زنان، آزادیهای اجتماعی، زندگی خانوادگی، آموزش و اشتغال زنان را شدیداً تحتتأثیر قرار دادهاست.
مأمورین وزارت امر بهمعروف و نهی از منکر طالبان، هرازگاهی در معابر و انظار عمومی به دختران و زنان ایجاد مزاحمت میکند که حتی در موارد به لتوکوب و دستگیریآنان منجر میشود. از دیگر موارد محدودیتهای اجتماعی میتوان به پوشش اجباری روبند یا ماسک برای زنان خبرنگار، و اجباریبودن لباس و روسری سیاه برای دختران دانشجو اشاره کرد.
مردم افغانستان دیدگاهشان نسبت به زن، سنتی و مردسالارانه است. به همین خاطر در عدم قانون مدنی و نظارت ارگانهای حقوق بشری، خشونتهای خانوادگی افزایش پیدا کرده است. از ضربوشتم گرفته تا قتلهای ناموسی، ازدواجهای اجباری و کودکهمسری در حال گسترش است.
محدودیتهای آموزشی نیز روایت از آیندهی تاریک برای دختران و زنان مشتاق درس و تحصیل دارد؛ بیشتر از یکسال که دربهای مکاتب برروی دختران بالاتر از صنف ششم بسته است؛ مطابق مصوبه جدید طالبان، دانشجویان دختر نمیتوانند در رشتههای دلخواهشان تحصیل کنند و دختران دانشجویی که بورسیهتحصیلی دارند، با ممانعت سفر خارج از کشور مواجهاند.
طالبان با نگاه سنتی به زندگی که مرد را نانآور خانواده میداند، موجب تغییرات زیادی مربوط به استخدام و شرایط کاری زنان شدهاست. زنان در سفرهای کاری نیاز به محرم شرعی دارند، و در بسیاری از موارد به دلیل فراهم نبودن آنچه که شرایط شرعی در محیطکار میدانند، زنان از شغلشان اخراج شدند.