محمد سالم حیدری
طالبان در توافق که با آمریکاییها در دوحه امضا کردند، به آموزش و اشتغال زنان رضایت داده بودند. طالبان، برای نهایی شدن توافق با آمریکاییها، نیاز داشتند تا چنین قولی بدهند. اما بعد از رویکار آمدن امارت اسلامی، روز به روز محدودیتها بر زنان بیشتر شد. محدودیتها ابتدا از بستن مکاتب شروع شد، اخراج کارمندان زن از ادارات دولتی، جدا کردن صنف دختران و پسران در دانشگاه، منع زنان از رفتن به بازار، حمام، پارک و مسافرت بدون محرم شرعی از اقدامات بعدی طالبان بود. مدتی نگذشت که زنان از رفتن به دانشگاه نیز منع شدند و تنها جایی که زنان حضور داشتند، موسساتی بود که تحت سرپرستی و نظارت سازمان ملل متحد فعالیت میکردند. منع زنان از کار در این موسسات، به معنای خانهنشین کردن کامل زنان است.
طالبان با توجه به پیامدهای خطرناک این سیاست، باز هم تصمیم گرفتند قمار کنند. طالبان میدانند سازمان ملل، بدون همکاران زن، قادر به ارائه خدمات نیست؛ میدانند کمکهای سازمان ملل از موثریت بسیار بالایی در جلوگیری از تلف شدن مردم بر اثر گرسنگی، برخوردار است؛ میدانند قطع شدن کمکهای جامعه جهانی، میتواند به یک فاجعه جبران ناپذیر در افغانستان مبدل شود. با توجه به همه این پیامدهای خطرناک، باز هم تصمیم گرفتند سیاستها زن ستیزانه خود را به پیش ببرند. این یعنی، موضوع حضور زنان برای طالبان خط قرمز است و آنها به هر قیمتی شود جلوی حضور زنان را در اجتماع خواهند گرفت.
با توجه به پافشاریهای طالبان مبنی بر محرومیت کامل زنان، احتمالاً در آینده دستور خواهند داد تا زایمان در خانه، بدون داکتر و مراقبت و کمکهای صحی انجام شود. شفاخانهها بدون داکتران زن قادر نخواهند بود به تداوی زنان بیمار بپردازند. بنابراین گام بعدی طالبان، تداوی زنان در خانه و به سبک طبابت سنتی و گیاهی خواهد بود. براساس آمار وزارت «صحت عامه» افغانستان در سال ۲۰۱۹، از هر صد هزار زن، ۶۶۱ تن آنان در هنگام ولادت فوت شدهاند. با برنامههای طالبان مرگ و میر زنان به خصوص مرگ و میر زنان در هنگام ولادت به شدت بالا خواهد رفت.
زنان به عنوان بخش مهم و تاثیر گذار جامعه اگر به سواد آموزی ادامه دهند، قطعاً در برابر سیاستهای زن ستیزانه و بیرحمانه طالبان ایستادگی خواهند کرد؛ بنابراین، طالبان نمیخواهند چنین مانعی را بر سر راه خود داشته باشند. به همین خاطر تمام تلاش خود را میکنند تا مانع تحصیل و تعلیم زنان و دختران شوند. بر همه ابعاد زندگی زنان اعم از پوشش، خوردن و آشامیدن، تفریح، کار، سفر، تحصیل، منابع آموزشی و تحصیلی و … نظارت داشته باشند و افغانستان را به معنای واقعی کلمه، به یک زندان بزرگ برای زنان تبدیل کنند.
سیاستها و برنامههای ضد زن طالبان باعث شد که بعد از به قدرت رسیدن این گروه جنبش زنان در ولایتها و شهرهای افغانستان شکل بگیرد. فعالان حقوق زنان به شیوههای مختلف علیه طالبان مبارزه کردند. طالبان با تمام فشار و تهدید، در خاموش کردن صدای فعالان جنبش زنان ناکام بودند.